Wrzesień to czas kiedy w przypadku wielu gatunków warzyw trwają lub rozpoczynają się żniwa. Wtedy również realizowany jest zbiór cebuli. Warzywo to jednym z kluczowych gatunków dla grupy producentów LuVega, mającej swoją siedzibę w Wierzchosławicach koło Gniewkowa. Jednym z członków grupy jest Sławomir Weber, który dużo uwagi zwraca na jakość produkowanych warzyw, gdyż tylko takie udaje się obecnie opłacalnie sprzedawać. Skala produkcji sprawia zarazem, że zarówno proces uprawy, zbioru i przechowywania został tu perfekcyjnie dopracowany. Dotyczy to zwłaszcza cebuli.
Zbiór cebuli z pola
Pierwszą czynnością przygotowującą cebule do zbioru jest ścięcie szczypioru. Pan Sławomir próbował zbierać cebulę z zaschniętym szczypiorem, ale wówczas do przechowalni przywozi się niepotrzebną masę, która dodatkowo podczas składowania, zapycha przestrzenie między cebulami, a to utrudnia wentylację i przepływ powietrza przez pryzmę. Ponadto kopanie cebuli ze szczypiorem zwiększa ryzyko zbioru. Cebula z pozostawionym szczypiorem dłużej dosycha na polu, a w momencie samego zbioru trzeba czekać aż cebula będzie sucha co sprawia że niekiedy można go rozpocząć dopiero koło południa. To znacząco skraca nam optymalny czas na zbiór cebuli – tłumaczy Sławomir Weber, dodając że pozostawiony szczypior dodatkowo może zwiększyć ryzyko infekcji powodowanych przez choroby.
Cebula wykopywana jest w pasy, w których pozostaje przez kolejne 10-14 dni by doschnąć. Taki czas w zupełności wystarcza na dobre doschniecie cebuli i wytworzenie się ładnej łuski. W tym roku panowały bardzo dobre warunki do dosychania cebuli na polu, ponieważ od momentu wykopania cebuli do jej zbioru nie było w ogóle opadów deszczu. Wystąpił jednak inny problem, a mianowicie zwożona z pola cebula była dość mocno nagrzana, jej temperatura dochodziła do nawet 32°C. Taka cebula musiała być szybko wychłodzona na pryzmie lub w skrzyniach, w przeciwnym razie mogłoby dość do strat jakościowych i rozwoju chorób fizjologicznych w trakcie przechowywania. Podstawą jest też szybkie pozbycie się wilgoci z cebuli, dlatego ważne jest po zwiezieniu cebuli z pola rozpoczęcie jej wentylacji.
Cebula zbierana z pola samojezdną maszyną firmy DeWulf. Dobrze zorganizowany zbiór cebuli i logistyka pozwalaj w przypadku grupy LuVega zebrać i zwieść z pól dziennie około 400-500 ton cebuli.
Sprawny załadunek
Bardzo sprawnie zorganizowany został system załadunku komór cebulą na pryzmy. Ułatwia to zespół maszyn z firmy Miedema. Cebula przywożona samochodami samorozładowawczymi jest wysypywana do kosza przyjęciowego. Zanim trafi na taśmociąg, przemieszcza się przez separator rolkowy, na którym następuje wstępne oczyszczenie cebuli z piasku i luźnych łusek, jak również oddzielne są cebule zbyt drobne o średnicy poniżej 4 cm. Takich cebul nie opłaca się po prostu przechowywać. Osoby pracujące przy stołach selekcyjnych odrzucają kamienie i zanieczyszczania, jak też cebule uszkodzone mechanicznie. Następnie zespołem transporterów cebula podawana jest na pryzmy, a ruchomy element nasypujący cebulę zapewnia jej równomierne rozkładanie na pryzmie. Nastawiamy się na długie przechowywanie cebuli, a to uzależnione jest od jakości cebuli zwożonej z pola. Dlatego na etapie produkcji dokładamy wszelkich starań o dobra zdrowotność cebuli co gwarantuje jej wysoką jakość przechowalniczą. Dużą dla nas pomocą w tym zakresie jest wsparcie doradców z firmy Syngenta. To zaś mamy zapewnione uczestnicząc już kolejny rok w programie Onion Leader – podkreśla Pan Sławomir.
Długie przechowywanie cebuli
Jednym z czynników warunkujących długie i dobre przechowywanie cebuli jest jakość łuski. Uzależniona jest ona zarówno od odmiany, ale też dobrego dosuszenia cebuli na polu. Dobra cebula do przechowywania to taka, która ma mocną trwałą łuskę, nieosypującą się w trakcie zbioru oraz dobrze zaschnięte łuski okrywające. Takie cebule staramy się produkować, gdyż to daje nam możliwość długiego jej składowania do maja czerwca, a nawet lipca kolejnego roku – mówił Sławomir Weber.
W obiektach grupy LuVega przechowywane jest koło 4000 ton cebuli. Połowa powierzchni przechowalniczej to otwarte komory przystosowane do składowania luzem, a pozostałam część stanowią komory przystosowane do przechowywania cebuli w skrzyniach. Przy obu systemach korzysta się z systemu wentylacji dostarczonego przez firmę Omnivent. W otwartych komorach powietrze wtłaczane jest przez kanały rozmieszczone w posadzce. Z kolei tam gdzie cebula przechowywana jest w drewnianych skrzyniach funkcjonuje szufladkowy system wentylacji komór. Zdaniem Sławomira Webera oba systemy są dobre dla cebuli, choć przechowywanie cebuli w skrzyniach jest dużo lepsze pod względem logistycznym. Mamy wówczas dostęp do każdej partii cebuli, co pozwala nam dowolnie nią dysponować, a to nie jest możliwe gdy składuje się cebulę na pryzmach. Jednak system przechowywania cebuli w skrzyniach jest bardziej kosztochłonny, w porównaniu ze składowaniem cebuli luzem – mówi Sławomir Weber. Dochodzi tu bowiem koszt zakupu skrzyń, ich załadunku oraz dodatkowej pracy ludzi. Dlatego przy dużych ilościach cebuli dobrym rozwiązaniem jest jej składowanie w pryzmach. Przy dobrych odmianach i dobrej jakości cebuli zwożonej z pola, końcowy efekt może być podobny co przy przechowywaniu w skrzyniach. Po za tym cebula leżąca na pryzmach stwarza specyficzny mikroklimat, który też ma wpływ na proces przechowywania. Przy składowaniu w pryzmach (tu mają one wysokość 4-4,5 m), istnieje ryzyko odkształcania się cebuli w dolnych partiach. Ogranicza się je przeznaczając do takiego systemu składowania twarde cebule w typie rijnsburger jak np. Vision, Mission czy Wellington.
Wentylacja polega na wtłaczaniu w pryzmy powietrza o temperaturze niższej niż temperatura cebuli. Uzyskuje się wtedy podwójny efekt – obniża się temperaturę i wilgotność. Po dosuszeniu cebuli zaczyna się stopniowo ją schładzać, co już realizowane jest w trybie automatycznym. Komputer tak steruje wentylacją by średnio temperatura surowca obniżała się o około 0,5°C na dobę aż do osiągnięcia wartości 2°C (taka jest utrzymywana w dalszym okresie kilkumiesięcznego przechowywania). Ważne jest przy tym utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza w otoczeniu cebuli, czyli 75-80%.
