W najnowszej Piramidzie Żywieniowej doszedł bardzo ważny element – ruch. Sam ruch niewspomagany zdrową dietą nie jest korzystny. W czasie ruchu wytwarzają się – w wyniku reakcji wolnorodnikowych – wolne rodniki, które nie są korzystne dla organizmu. Jeżeli się ruszamy, to jednocześnie musimy zdrowo się odżywiać. Dopiero ruch połączony ze zdrowym odżywianiem ma największy sens dla naszego zdrowia i w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.
Warzywa i owoce są niezbędne w naszej diecie. Jemy ich za mało. Powodem jest pośpiech, lenistwo, brak zwracania uwagi na to, co się je, kosztem zwracania uwagi na to ile się je i jak szybko można to przygotować. Gubimy fakt, że owoce i warzywa są niezbędnie dla codziennego prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, w tym dla naszego układu odpornościowego.
Protekcyjne właściwości owoców i warzyw wynikają z obecności w nich antyoksydantów. To one zwalczają wolne rodniki. Wysokie spożycie owoców i warzyw obniża ryzyka wielu chorób cywilizacyjnych. Wyjątkowo bogate w antyoksydanty są owoce jagodowe.
Wartości całkowitego potencjału antyoksydacyjnego owoców i warzyw kształtują się w szerokim zakresie i zależą od ich gatunku. Dla najpopularniejszych warzyw przedstawia się następująco.
Dobre jedzenie modne, ale nie powszechne
– W dzisiejszym świecie w żywieniu dominuje mięso. Ludziom po wielu latach, w których nawet cierpieli głód, wydaje się, że potrzebują mięsa, które dostarczy im energii, siły, dużo kalorii. Niestety to jest błędne myślenie. Dzieje się to wszystko kosztem warzyw, owoców, które są niewygodne do przyrządzenia, są drogie, ciężko je zdobyć, a przede wszystkim ich obróbka, przygotowanie wymaga dużo czasu. W związku z tym ludzie odchodzą od warzyw, odchodzą od owoców, dzieci w ogóle nie są przyzwyczajone do jedzenia warzyw i owoców. Jedzenie warzyw i owoców jest modne wśród ludzi, którzy interesują się dietą, zdrowym odżywianiem, aczkolwiek z różnych powodów nie jest powszechne – mówi dr n. med. Igor Łoniewski, z Zakładu Biochemii i Żywienia Człowieka, z Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.
Owoce i warzywa awansowały na najważniejsze, pierwsze miejsce w Piramidzie Żywieniowej. Według Instytut Żywności i Żywienia warzywa i owoce powinny stanowić co najmniej połowę tego co jemy. Dlaczego nie dominują w naszej diecie? Na pewno znaczenie ma wygoda, brak czasu, ale też brak w społeczeństwie świadomości dlaczego warzywa i owoce są w diecie niezbędne. Wiemy, że są owoce i warzywa są bogate w składniki mineralne oraz witaminy, ale nawet te traktujemy jako dodatek, coś co zawsze można dostarczyć w formie suplementów. Ta fakultatywność oddala nas od codzienności.
– To taka pułapka truizmu: borówka jest zdrowa, warzywa i owoce są zdrowe – wszyscy o tym wiemy, przez co to stwierdzenie staje się truizmem. Zatrzymujemy się na tym i nie przyswajamy nowych informacji. Świadomość walorów owoców i warzyw w zbyt małym stopniu przekłada się na codzienne wybory dietetyczne Polaków – mówi Katarzyna Grzegrzółka-Parafiniuk z Fundacji Promocji Polskiej Borówki.
Nakarm swoje bakterie
– Aby zrozumieć rolę warzyw i owoców w diecie trzeba zrozumieć ich wpływ na nasze jelito. Dokładnie na mieszkańców naszych jelit – czyli bakterie jelitowe. Każdy z nas ma w sobie 2 kg zdrowia albo choroby. I te 2 kg to są właśnie bakterie, które zamieszkują nasze jelito. Te bakterie dają nam tak na dobrą sprawę wszystko. Stymulują nasz układ odpornościowy, żeby on pracował prawidłowo, żeby zwalczał wirusy, bakterie, a nie reagował na przykład na spożywane przez nas pokarmy, czyli żeby nie szedł w stronę alergii. Działają na nasz nastrój, stymulują wytwarzanie serotoniny w jelicie, dbają o dobrą skórę, o naszą kondycję psychofizyczną, i zmniejszają ryzyko rozwoju szeregu chorób cywilizacyjnych. Bez odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego w diecie, czyli przede wszystkim warzyw, nasze bakterie jelitowe po prostu nie mają co jeść – mówi dr nauk biologii medycznej Patrycja Szachta z Centrum Medycznego VitaImmun w Poznaniu.
– Należy pamiętać: w naszej codziennej diecie my musimy mieć określoną ilość składników mineralnych, witamin, które są zawarte w owocach – warzywach, natomiast nasze bakterie wymagają tego niezbędnie. I bez zdrowej diety nasz ekosystem jelitowy po prostu nie będzie prawidłowo funkcjonował nawet jeżeli wdrożymy najlepsze probiotyki i prebiotyki
— mówi dr Patrycja Szachta.
Dobre życie zaczyna się od dobrego jedzenia
– Błonnik jest niezbędny dla naszego organizmu. Jest to taki niezbędny wypełniacz dla całego przewodu pokarmowego, który reguluje jego pracę. Przede wszystkim przy pomocy bakterii, które znajdują się w przewodzie pokarmowym, z błonnika powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Te krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe to jest energia dla nabłonka jelitowego, ale nie tylko, również dla mięśni, dla mózgu, dla serca – mówi dr n. med. Igor Łoniewski z Zakładu Biochemii i Żywienia Człowieka, Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie.
Warzywa, które wydają się tak ubogo energetyczne, są źródłem niezwykle wydajnie energetycznych środków. Dzięki tym środkom możemy dobrze funkcjonować, możemy dobrze myśleć i przede wszystkim nasz przewód pokarmowy właściwie funkcjonuje. Jest w stanie absorbować różne ważne substancje z naszego pożywienia, a dodatkowo jeszcze te procesy wpływają korzystnie na odpowiedź immunologiczną – mówi dr n. med. Igor Łoniewski.
Dobre życie zaczyna się od dobrego jedzenia. Trzeba się ruszać, i zdrowo odżywiać, a zdrowo odżywiać to znaczy jeść dużo warzyw i owoców. Warzywa i owoce działają na wielu poziomach w przewodzie pokarmowym. Działają na to, co jest w tym przewodzie, czyli na jego zawartość, nabłonek, a także na układ immunologiczny związany z przewodem pokarmowym.
Jeśli chcemy być zdrowi, mieć dobre samopoczucie i być aktywnym – powinniśmy znacząco zwiększyć udział owoców i warzyw w diecie. Lato to czas największego bogactwa natury i najlepszy moment, aby zadbać o naszą odporność i zdrowie. O tej porze roku mamy największą szansę na wprowadzenie do swojej diety owoców i warzyw.
Materiał powstał w ramach kampanii „Lato z borówkami” realizowanej przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw. Jest finansowana ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw.
