Uprawa kalafiorów w Belgii. Wskazania dla Polski

Podczas spotkania zorganizowanego w ramach Agro Akademii BASF w Ciechocinku Arjen Biesheuvel wspólnie z Dorotą Wielgat z HM Clause przedstawili jak realizowana jest uprawa kalafiorów w Belgii. Warzywo to w Belgii uprawiane jest pod potrzeby przemysłu, przy czym zbiór i różyczkowanie jest w pełni zmechanizowane.

Przemysł przetwórczy w Belgii

Wszystko rozpoczęło się w Belgii na przełomie lat 70-80-tych ub. wieku, kiedy to 4 belgijskie rodziny otworzyły wspólne przedsiębiorstw zajmuje się produkcją warzyw dla przemysłu. Obecnie gospodaruje ono na powierzchni 53 000 ha, zatrudnia 2200 pracowników roczny obrót wynosi blisko 1 mld euro, a łączna produkcja zaspokaja w 26 % zapotrzebowanie europejskiego rynku mrożonek. Największe znaczenie mają groch, marchew, fasola, szpinak, kalafior, brukselka, cukinia i por. Zagospodarowaniem warzyw w Belgi zajmuje się 7 głównych zakładów, z czego największy udział ma Ardo (30%)a kolejne dwa Dicogel i Horafrost maja po 18% udziału. Co sprawia, że belgijska produkcja warzyw jest opłacalna? Przede wszystkim jest to zasługa uwarunkowań klimatycznych jak również odpowiednia infrastruktura i innowacyjność, której nie brakuje w procesie produkcji. Kluczowa jest też współpraca na poziomie producent rozsady-rolnik-zakład, również same zakłady współpracują ze sobą poprzez organizację VEGEBE. Są tez zagrożenia wynikające z rosnących kosztów produkcji i trudności związanych z zatrudnianiem pracowników, bardzo rygorystyczne są też przepisy środowiskowe, związane z procesami produkcyjnymi.

Uprawa kalafiorów po belgijsku

Wśród kluczowych gatunków dla belgijskich producentów są kalafiory. Już w sezonie zimowym ustalana jest cena skupu surowców, przy czym jest ona jednakowa we wszystkich zakładach, dzięki właśnie współpracy między nimi. Cena ta może ulegać zmianie, w zależności od przebiegu sezonu. Gros gospodarstw to niewielkie rodzinne przedsiębiorstwa uprawiające kalafiory na powierzchni 5-10 ha, ale są tez duże firmy z powierzchnią uprawy do 90 ha, gdzie konieczne jest zatrudnianie dużej liczby pracowników. Kalafiory uprawiane są w dwóch głównych terminach z nasadzeń 1 kwiecień – 10 maj i 25 czerwiec i 25 lipiec. Pomimo, że region obfituje w opady deszczu, to i tak konieczne jest nawadnianie upraw, zwłaszcza w okresach kluczowych dla produkcji – gdy średnica łodygi wynosi 2-3 cm. Używa się do tego celu bardzo często deszczowni. Zbiór kalafiorów realizowany przy użyciu specjalnych maszyn z taśmami, na które wycinane są kalafiory z elementami do mechanicznego różyczkowania. W efekcie z pola wyjeżdża gotowy produktu (różyczka), który musi być tego samego dnia dostarczany do zakładu. Specyfikacja mówi, że średnica pojedynczej różyczki nie może być większa jak 60 mm, dopuszczalny jest nie więcej jak 10% różyczek większych jak 60 mm, i do 4% mniejszych jak 15 mm. Różyczki muszą być zwarte i białe.

Czego warto się uczyć od Belgów o uprawie kalafiorów?  

Silne strony belgijskiego biznesu kalafiorowego to duże doświadczenie w uprawie oraz bardzo dobra organizacja rynku

Dokonując analizy SWOT dla Polski prelegent wskazywał na mocne strony związane z dostępem do siły roboczej i ziemi, oraz wysoką jakością ręcznie przygotowanej różyczki. Pojawiają się jednak na horyzoncie zagrożenia związane z rosnącymi kosztami robocizny, jak również coraz większymi trudnościami z pozyskaniem pracowników. Z kolei silne strony belgijskiego przemysłu kalafiorowego to przede wszystkim dłuższy okres wegetacji i korzystniejszy klimat, duże doświadczenie i produkcja zlokalizowana blisko zakładów, oraz dobra współpraca producentów i zakładów. Zagrożeniem dla tamtejszego biznesu jest zmniejszające się zapotrzebowanie na produkty mrożone i rosnąca konkurencja wynikająca z importu mrożonek z Chin.

Porównanie uprawy kalafiorów w Belgii i w Polsce

Perspektywiczna cukinia

Ciekawym gatunkiem dla przemysłu jest cukinia, uprawiana w Belgii również pod potrzeby przemysłu. Zbiory trwają od lipca do września, i realizowane są co 2-4 dni, w sezonie jest nawet 25 zbiorów. Tak naprawdę zbiory są realizowane są do momentu gdy zakład chce przetwarzać te warzywa. Uprawa realizowana jest na zagonach wyściółkowanych czarną folią. Do zbioru nadają się cukinie o średnicy powyżej 20 mm ale nie większe jak 60 mm. Najwyższa cenę uzyskuje się cukinie o najniższej średnicy. Średni plon to 6,5 kg/rośliny. Najlepsze są odmiany cukinii o cylindrycznych długich owocach, które łatwo się zbiera bez szypułki.  Taką wyróżniając się odmianą jest Precioza, odporna na mączniaka i wyleganie roślin. To sprawia, że nakłady na zbiór owoców z tej odmiany są niższe niż innych odmian, gdzie rośliny łatwo wylegają. Ma to duże znacznie, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że 45% nakładów na uprawę cukinii związane jest z kosztami zbioru.