Fasola szparagowa, którą do Europy sprowadzili w XVI wieku hiszpańscy żeglarze jest uprawiana na terenach dzisiejszej Ameryki Łacińskiej od około 7000 lat. Wykazuje działanie antyoksydacyjne, wspomaga pracę układu pokarmowego i chroni przed zawałem. Nic więc dziwnego, że jej uprawa fasoli jest popularna także w Polsce i na przestrzeni ostatnich 5 lat znacząco wzrosła. Ceny fasolki szparagowej na świeżym rynku w tym czasie wahały się od 2,5 zł/kg do 4,24 zł/kg, a fasoli szparagowej zielonej oddawanej do przetwórstwa od 70 gr do 82 gr w najkorzystniejszym cenowo 2014 roku.
Wybór i przygotowanie stanowiska
Gatunek ten preferuje miejsca w pełni nasłonecznione, ale osłonięte od wiatrów. Jest też dość wrażliwa na wystąpienie gwałtownych spadków temperatury. Ponieważ fasola jest ciepłolubna, można przyjąć, że nie rośnie poniżej temperatury wynoszącej 7-8 °C zaś najlepsze warunki termiczne dla harmonijnego jej wzrostu występują w okresie ustabilizowanej i ciepłej aurze o temperaturze 24-25 °C. Fasola szparagowa najlepiej udaje się na glebach żyznych, zasobnych w próchnicę, szybko nagrzewających się wiosną. Przed założeniem plantacji warto uregulować odczyn pH w przedziale 6,5 – 7,5.
Jako polecane przedplony wymienić można warzywa cebulowe, kapustne, gruntowe nasadzenia ogórków i pomidorów. Ze względu na prawdopodobieństwo wystąpienia chorób i szkodników lepiej unikać kwater w których uprzednio rosły warzywa motylkowe i korzeniowe, zwłaszcza marchew i pietruszka.
Na potencjał plonotwórczy uprawy fasoli pozytywny wpływ ma nawiezienie pola niewielką ilością obornika, nie przekraczającą 20 t/ha. Choć program nawożenia zarówno posypowego jak i ewentualnej fertygacji już rosnącej plantacji powinien być ustalony w oparciu o analizę chemiczną gleby, to można przyjąć orientacyjne dawki do wysiania jeszcze przed siewem fasoli wynoszące 80-120 kg/ha K2O, 60-80 kg/ha P2O5, 15-20 kg/ha MgO. Fasola, dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi pozwalającej na pozyskiwanie azotu z powietrza, ma niewielkie wymagania dotyczące nawożenia azotowego. Z reguły w zupełności wystarczająca jest dawka wynosząca ok. 30 kg/ha.
Siew i pielęgnacja fasoli szparagowej
Ze względu na wysokie wymagania gatunku dotyczące ciepła, zasiewów nie powinno prowadzić się w okresie, gdy na terenie naszego kraju występują jeszcze przymrozki. Najlepszy czas przypada na drugą połowę maja i pierwszą połowę czerwca. Nasiona wysiewa się mechanicznie w systemie pasowo-rzędowym na głębokość 3-5 cm w rozstawie 45x50cm, choć dokłada obsada może być warunkowana specyfiką uprawianej odmiany.
Największe zapotrzebowanie na wodę występuje w okresie kiełkowania fasoli. Wówczas też najlepiej sprawdza się dostarczenie jej za pomocą taśm kroplujących. Dostarczanie wody nie powinno mieć charakteru gwałtownego zwłaszcza w okresie wystąpienia zimnej i suchej pogody, gdyż intensywne nawilżenie podłoża doprowadzi do jego wychłodzenia i spowolnienia rozwoju roślin. Prowadzi też do zaskorupiania się gleby, na co fasola źle reaguje i w takim wypadku zachodzi potrzeba jego spulchnienia.
Uprawa fasoli szparagowej to także ma choroby i szkodniki przed którymi należy ją chronić środkami o.r. posiadającymi stosowne rejestracje. W poczet najważniejszych zagrożeń wliczyć należy szarą pleśń, zgniliznę twardzikową i bakteriozę obwódkową fasoli w gronie chorób, a ze szkodników za największe straty odpowiadają śmietka kiełkówka i glebowa, mszyce, zmieniki, przędziorki oraz strąkowiec fasolowy.
Zbiór i przechowywanie
Fasola szparagowa jest w stanie dać wysoki plon przekraczający niekiedy nawet poziom 20 t/ha. Żniwa prowadzi się mechanicznie, wykorzystując do tego celu kombajn. Dzieje się to w okresie, gdy nasiona nie są jeszcze wykształcone, ale strąki uzyskują pełną długość czyli na 2-3 miesiące od siewu. Okres wegetacji w uprawie polowej niektórych odmian to nieco ponad 50 dni, ale w większości wymagają one 70-80 dni aby uzyskać gotowość do zbioru. Niektóre odmiany polecane są do wielokrotnego zbioru ręcznego.
Fasola szparagowa nie jest warzywem, które dawałoby się długo przechowywać. W optymalnych warunkach, a więc temperaturze 7-10 °C i wilgotności względnej powietrza przekraczającej 80% zachowuje ona przydatność do spożycia przez ok. 10 – 14 dni. Fasola szparagowa żółta jest uprawiana w większości z przeznaczeniem na świeży rynek, zielone odmiany znajdują też łatwo nabywców w gronie zakładów przetwórczych, które są zlokalizowane głównie w centralnej i południowo-wschodniej Polsce. W gronie najbardziej popularnych odmian fasoli zielonej warto wspomnieć o ‘Baroma F1’, Ferrari F1’, ‘Giolli F1’ czy ‘Lawrence F1’, 'Oportum F1′ czy 'Momentum F1′ a wśród odmian żółtych ‘Berggold F1’, ‘Capitano F1’ czy jedną z najwcześniejszych odmian ‘Sprinter F1’.
