Jedne z największych polskich plantacji chrzanu zlokalizowane są w południowej części województwa łódzkiego w gminach Osjaków, Rusiec, Siemkowice i Kiełczygłów. W 2019 roku powierzchnia uprawy chrzanu na tym terenie jest mniejsza o około 1/3 w stosunku do roku ubiegłego. W uprawie tego warzywa wyspecjalizował się Tomasz Chrzan z Kolonii Raduckiej, gdzie gatunek ten uprawiany jest od dwóch pokoleń przez 53 lata. W tym roku na 11 ha.
Jakie stanowisko i nawożenie przed sadzeniem?
Chrzan należy do grupy warzyw rzadko spotykanych na naszych polach. Najlepiej rośnie na ziemiach 3-4 klasy, zasobnych w składniki pokarmowe i próchnicę. Uprawia się go zazwyczaj przez 3-4 lata na tym samym stanowisku. Bardzo dobrze reaguje na nawożenie organiczne. Dlatego przed założeniem plantacji zalecane jest stosowanie pełnej dawki obornika na jesień pod orkę zimową lub wczesną wiosną. Optymalne pH pod tą uprawę to 5-5,5, jednak dobrze jest mimo wszystko rozsiać około 500 kg kredy – mówi pan Tomasz. Przed sadzeniem w tym gospodarstwie stosowany jest nawóz HOLIST agro PK 16-28 w ilości 500 kg/ha oraz siarczan amonu w dawce 150 kg/ha, a także mocznik w dawce 150 kg/ha.
Sadzonki chrzanu
W Polsce jest jedna, zarejestrowana w 1983 roku odmiana chrzanu, dostępna pod nazwą Alpo tzw. Duńczyk, o białym kolorze korzenia i wysokich walorach smakowych. Spotyka się jeszcze dwa inne typy, które nazywa się w środowisku plantatorów jako chrzan Staropolski i Warszawski. Chrzan Staropolski cechuje się żółtym odcieniem korzenia oraz łykowatą konsystencją. Chrzan zwany Warszawiakiem, jest formą pośrednią pomiędzy Duńczykiem, a Staropolskim o umiarkowanych walorach smakowych i białym kolorze korzenia.
Kiedy i jak sadzić chrzan?
Sadzenie chrzanu rozpoczyna się w momencie gdy temperatura gleby osiągnie minimum 8°C. Sadzonki sadzi się na płask na głębokość około 3-4 cm. Można również sadzić pod kątem lub pionowo. Sadzenie odbywa się na zagonach w rozstawie rzędów 70-75 cm i odległości około 15 cm między sadzonkami. Do tego celu wykorzystuje się sadzonki o długości ok. 25 cm i średnicy powyżej 1 cm. Na obsadzenie 1 ha potrzeba 700-1400 kg sadzonek. Należy pamiętać aby nie sadzić chrzanu po roślinach kapustowatych, ponieważ należą do tej samej rodziny i może to sprzyjać występowaniu niektórych chorób i szkodników.
Zabiegi po posadzeniu chrzanu
Po posadzeniu wykonuje się oprysk hamujący wyrastanie chwastów preparatem Stomp Aqua 455 CS lub Boxer 800 EC w dawkach zalecanych przez producentów. Na początku czerwca rozsiewa się np. 150 kg/ha nawozu Salmag. Od połowy czerwca wykonywane jest nawożenie dolistne, można korzystać z takich produktów jak np. Kristalon Zielony oraz siarczanu magnezu siedmiowodnego. Takie nawożenie dobrze jest wykonywać naprzemiennie co 10 dni do końca lipca.
Zbiór i ceny chrzanu
Zbiór chrzanu odbywa się w trzech terminach. Pierwszy termin przypada od 20 lipca. Taki korzeń trafia zazwyczaj na przetwórnię i jest używany jako dodatek smakowy do kwaszenia. Drugi termin zbiorów to okres od początku września do 5-10 października i z tego zbioru chrzan wykorzystywany jest do produkcji chrzanu w słoikach. Po 20 października pozyskuje się sadzonki do dalszych nasadzeń. W tym roku cena za kilogram chrzanu waha się między od 13 do 15 zł/kg. Zbiór w odwiedzonym gospodarstwie wykonywany za pomocą maszyn specjalnie skonstruowanych na potrzeby gospodarstwa (koparki i podajnika taśmowego).
Trudności w uprawie chrzanu
Zdaniem Tomasza Chrzana, największe problemy stwarza brak chętnych ludzi do zbiorów oraz dużym problemem jest także brak zarejestrowanych ś.o.r. Szczególnie problematyczne są szkodniki na, które nie ma dopuszczonych preparatów do ochrony. W tym roku na przykład bardzo licznie występował słodyszek rzepakowiec na liściach, występują również bielinek i śmietka.
