Do uprawy w naszym klimacie najlepiej przystosowane są cebule w typie rijnsburger, o mocnej łusce, twarde i nadające się do długiego przechowywania. Z powadzeniem mogą być uprawiane odmiany w typie hiszpańskim, które zwłaszcza dobrze wychodzą w suche i upalane lata. Istnieją też różne technologie uprawy cebuli, począwszy od uprawy z siewu tradycyjnego, siewu ozimego lub sadzenia dymki.

Typy i odmiany

W Polsce uprawia się przede wszystkim cebule typu rijnsburger, o żółtej barwie łuski. Cebule te tworzą zgrubienia przy długim dniu, mają przy tym bardzo dobre parametry przechowalnicze, co pozwala je w kontrolowanych warunkach przechowywać do maja – czerwca kolejnego roku. Przy uprawie rijnsburgurów uzyskuje się plony na poziomie 50-60 t/ha, przy bardzo dobrej agrotechnice i sprzyjających warunkach do uprawy plony mogą sięgać 80-90 t/ha.

Cebula typu rijnsburger - w dobre lata plony mogą przekraczać 80 t/ha
Cebula typu rijnsburger – w dobre lata plony mogą przekraczać 80 t/ha

W ostatnich latach na popularności zyskują tez cebule w typie hiszpańskim. Cebule typu hiszpańskiego popularne w uprawie w rejonie śródziemnomorskim (pomiędzy 30° – 40° szerokości geograficznej), do indukcji tworzenia cebuli potrzebują 12–14-godzinnego dnia, dobrze sprawdzają się również w warunkach klimatycznych jakie panują w Polsce. Generalnie odmiany hiszpańskie, przystosowane są do uprawy w ciepłym klimacie, dobrze tolerują wysokie temperatury, dając wysokie plony dobrej jakości cebul nawet przy deficycie wody w glebie. Szybko tworzą silny system korzeniowy, doskonale radzący sobie z niższym uwilgotnieniem gleby, a wysokie temperatury w okresie lata zdecydowanie mniej ujemnie wpływają na wzrost wegetatywny i tworzenie cebul. Również w tych trudniejszych warunkach uprawy, lepiej wykorzystują wilgoć i składniki pokarmowe zawarte w glebie. Mają potencjał do tworzenia dużych cebul, co przekłada się na wysokie plony. Tym samym są to odmiany bardzo dobre do obierania, przy dużym rozmiarze cebul dobrze i szybko się je obrabia. Tym samym koszty jednostkowe przeznaczane na obieranie są niższe. W przypadku odmian w typie hiszpańskim, nie należy się zbytnio spieszyć z siewem nasion – optymalnie gdy przypada on na okres między 10-20 kwietnia. Wbrew pozorom w przypadku tego typu odmian ma to bardzo duże znaczenie, gdy bowiem przyśpieszony będzie termin siewu w korelacji z niekorzystnym przebiegiem temperatur w maju (długie okresy niskich temperatur) może dochodzić do jarowizacji roślin i tworzenia pędów kwiatostanowych w tym samym sezonie co zgrubienia cebulowe. Z kolei opóźniony termin siewu może skutkować niższym plonem. Polecana norma wysiewu dla tych odmian wynosi 2,2-2,5 jednostki/ha.

Cebule w typie hiszpańskim tworzą duże cebula i dają możliwość uzyskania wysokiego plonu
Cebule w typie hiszpańskim tworzą duże cebula i dają możliwość uzyskania wysokiego plonu

Dużym atutem odmian w typie hiszpańskim jest silny wigor roślin , który uwidacznia się już w trakcie wschodów, przez co pod względem produkcyjnym okres juwenilny jest dużo łatwiejszy niż u odmian w typie rijnsburger. Generalnie jednak odmian w typie hiszpańskim uważane są za dość wrażliwe zarówno jeśli chodzi o uboczne skutki działania herbicydów powschodowych, jak również podatność na choroby. Szczypior jest tu bowiem jaśniejszy, w mniejszym stopniu pokryty woskiem i delikatniejszy niż u odmian typu rijnsburger. W porównaniu z odmianami rijnsburger , są zazwyczaj szybciej infekowane, a rozwój chorób grzybowych przebiega zdecydowanie szybciej. Niektórzy producenci zauważają też niższą podatność polową na bakteriozy. Trzeba również pamiętać, że odmiany w typie hiszpańskim nie nadają się do długiego przechowywania, maksymalnie można je przechować do końca lutego.

Cebule typu hiszpańskiego dają możliwość uzyskiwania wysokich plonów nierzadko przekraczających 100-120 t/ha.

 Nietypowe

Choć na mniejszą skalę uprawiane są w Polsce typy cebuli o białej lub czerwonej łusce. Są to zwykle odmiany typu rijsnburger, nadające się po zebraniu do przechowywania. Coraz powszechniejsza staje się też uprawa cebuli w typie szalotki. Tu dostępne są różne typy odmian o wydłużonych zgrubieniach lub drobnych kulistych cebulach. Cebula szalotka cechuje się specyficznym, bardziej łagodnym smakiem, przez co coraz powszechniej jest wykorzystywana w kuchni. Uprawa szalotki jest jednak znaczniej trudniejsza w porównaniu do tradycyjnej cebuli. Droższe są nasiona i wyższa norma wysiewu na 1 ha. Rośliny są delikatniejsze, bardziej podatne na stosowanie herbicydów oraz choroby i szkodniki. To sprawia że przy uprawie szalotki ponosi się znacznie wyższe nakłady niż przy uprawie tradycyjnych cebul.

Cebule o białej i czerwonej łusce, dają możliwość urozmaicenia asortymentu
Cebule o białej i czerwonej łusce, dają możliwość urozmaicenia asortymentu

Z dymki i ozime 

Kolejną możliwością jest uprawa cebuli z dymki sadzonej jesienią lub wiosną. Taki system uprawy pozwala uzyskać wcześniejszy zbiór cebuli, którą zbiera się na zielona pod koniec maja lub na początku czerwca i sprzedaje w pęczkach, lub po osiągnięciu pełnej dojrzałości zbiera na przełomie czerwca i lipca z przeznaczeniem do bezpośredniej sprzedaży. Podobny efekt można uzyskać uprawiając cebulę tzw. ozimą. Wtedy termin siewu nasion (specjalnych odmian, cechujących się wysoką mrozowytrzymałością) przypada na koniec sierpnia –początek września. Przed nadejściem zimy rośliny powinny osiągnąć grubość ołówka, co sprzyja ich prawidłowemu przezimowaniu. Sukces w uprawie cebuli ozimej, zleży od tego w jakim stadium rośliny wejdą w okres spoczynku i jaki będzie przebieg zimy. Przykryte śniegiem zimują bez większych problemów, natomiast najgorzej w bezśnieżne zimy z niskimi temperaturami i mroźnymi, porywistymi wiatrami.

Idealna plantacja bez chwastów dobrze przygotowana do zimy
Idealna plantacja bez chwastów dobrze przygotowana do zimy
Cebula z dymki, to szansa na wczesny zbiór dobrej jakościowo cebuli
Cebula z dymki, to szansa na wczesny zbiór dobrej jakościowo cebuli