Prelekcję na temat przechowywania wygłosiła dr Maria Grzegorzewska z IO w Skierniewicach podczas internetowego szkolenia zorganizowanego 20 listopada. W swym wystąpieniu skupiła się na technologii kontrolowanej i dynamicznie kontrolowanej atmosfery (KA i DKA). W Instytucie testowane było przechowywanie różnych gatunków warzyw w atmosferze o odmiennym składzie. Poniżej prezentujemy założenia i wyniki tych prac.
Dynamicznie kontrolowana atmosfera
To modyfikacja przechowywania warzyw w obiektach o kontrolowanej atmosferze. Ta polega na składowaniu warzyw w komorach o obniżonym stężeniu tlenu i podwyższonej zawartości dwutlenku węgla. Parametry te ustala się na początku przechowywania i utrzymuje do jego zakończenia. W technologii dynamicznie kontrolowanej atmosfery (DKA) stężenie tlenu jest na bieżąco regulowane i dostosowywane do aktualnych potrzeb danego gatunku. Najczęściej celem jest uzyskanie najniższej możliwie ilości tlenu w obiekcie, bezpiecznej dla warzyw. Tak precyzyjne ustalanie składu atmosfery wymaga ciągłego monitoringu. Precyzyjny sprzęt mierniczy sygnalizuje ewentualne zakłócenia i potrzeby interwencji – mówiła we wstępie dr M. Grzegorzewska. Zawartość tlenu w atmosferze, którą uznała za docelową wynosi 0,2-0,7%, zaś CO2 0,5-2,0%. Pomocnym systemem w monitorowaniu stanu warzyw w przechowalni jest HarvestWatch. Wykonuje on stałe pomiary fluorescencji chlorofilowej w przechowywanych produktach. Zbyt niskie stężenie tlenu skutkuje oddychaniem beztlenowym. Ono z kolei prowadzi do zaburzeń reakcji fotochemicznych w przechowywanych roślinach.
Wyniki badań zrealizowanych w IO w Skierniewicach
Brokuły:
Pierwszym gatunkiem, który trafił do badań w warunkach DKA był brokuł. W 2016/2017 roku przechowywana w taki sposób była odmiana Parthenon F1, a dwa lata później dodatkowo także odmiana Monaco F1. Temperatura powietrza panująca w obiektach wynosiła 0°C, a okres przechowywania trwał 100 dni. Warzywa przechowywane były w skrzynkach wyłożonych folią PE w trzech różnych kombinacjach składu atmosfery. Za kontrolę posłużył obiekt chłodniczy, gdzie temperatura i okres przechowywania były takie same, ale skład powietrza był nieregulowany (21% tlenu). Najlepsze wyniki w jednak dość długim przechowywaniu brokułów uzyskaliśmy w warunkach DKA i KA. Warzywa zachowały ładny kolor i zwięzłość. Nie dochodziło do otwierania pąków, a gnicie było na niskim poziomie. W efekcie wartość handlowa przechowanego plonu stała na wysokim poziomie. Parthenon F1 w pierwszym badaniu najlepiej zareagował na stężenie CO2 na poziomie 0,5% i 1,0%, gorzej na 2,0%. Tlen staraliśmy się utrzymywać na poziomie nie niższym niż 0,4%. Przeprowadziliśmy także ocenę sensoryczną, której wynik był także pozytywny. Nieco gorszą jakością przechowalniczą odznaczyła się odmiana Monaco F1. Ale i ona lepiej zniosła okres składowania w warunkach DKA. Róże obu odmian z przechowalni bez KA po 100 dniach praktycznie nie nadawały się do handlu – mówiła dr M. Grzegorzewska.
Sałata krucha:
Drugim gatunkiem poddanym testom, także przez dwa sezony, była sałata krucha. W 2016 roku skierniewicka naukowiec testowała odmiany Cellist i Gustinas, a w 2017 roku Ikebanas oraz Federico. Temperatura przechowywania wynosiła 0°C, a okres za pierwszym razem 35 dni, a w kolejnym roku 28 dni. Warzywa także złożono w skrzynki wyścielone folią PE. Jak się okazało, długie przechowywanie w 2016 roku zaowocowało pojawieniem się licznych liści z różowymi nerwami i rdzawymi plamami we wszystkich grupach doświadczalnych i kontrolnych. Sałaty odmiany Cellist relatywnie najlepiej przechowały się w warunkach DKA i 2,0% koncentracji CO2. Jednak odmiana Gustinas zareagowała zupełnie inaczej. W tej kombinacji uzyskaliśmy najniższy udział sałaty handlowej po okresie przechowywania. Uśrednione wyniki nie dały jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy sałatę warto przechowywać w warunkach KA lub DKA. – podsumowała swe obserwacje dr M. Grzegorzewska. Zaprezentowane przez nią wyniki z roku 2017, w którym to przez 28 dni przechowywano główki odmian Ikebanas i Federico, są już bardziej jednoznaczne. Choć różnice wobec grup kontrolnych (normalna atmosfera) nie są znaczące, to jednak w obu przypadkach odsetek sałaty handlowej powyżej 70% udało się otrzymać w warunkach DKA z CO2 na poziomie 1,0%.
Wnioski dla brokułów i sałaty oraz inne jeszcze obserwacje
W oparciu o badania przeprowadzone w IO w Skierniewicach dr M. Grzegorzewska sformułowała wnioski dotyczące przechowywania brokułów i sałaty:
– KA i DKA wpłynęły na ograniczenie gnicia i żółknięcia brokułów w czasie przechowywania , a tym samym na lepszą jakość róż niż normalna atmosfera
– nie ma wyraźnego wpływu KA i DKA na ograniczenie różowienia nerwów liści, a tym samym na utrzymanie lepszej jakości sałaty kruchej
– Pomiary fluorescencji chlorofilowej wykazały, że stres spowodowany zbyt niską zawartością tlenu dla brokułów i sałaty kruchej występował poniżej 0,4% jego zawartości w atmosferze obiektu chłodniczego Dr M. Grzegorzewska poinformowała także o obserwacjach jakie poczyniono dla kapusty głowiastej i papryki. W pierwszym przypadku warunki KA i DKA wpłynęły na utrzymanie lepszego wybarwienia zewnętrznego główek. Niestety, wewnętrzna ich część uległa zniszczeniu na skutek wyczerpania się tlenu i rozpoczęcia procesu oddychania beztlenowego. W przypadku papryki zastosowanie DKA nie wpłynęło na jej przechowywanie.
