Podczas spotkania odbywającego się 15 września w ramach Forum Doradców Warzywniczych firmy Bayer, w Bedlnie dr Maria Rogowska omówiła szkodniki warzyw, które były szczególnie uciążliwe w minionym sezonie. A było ich wiele, bowiem w 2016 dla producentów warzyw szczególnie trudne w zwalczaniu okazały się takie szkodniki warzyw jak tantniś krzyżowiaczek, bawełnica topolowo-marchwiana, śmietka kapuściana czy masowo występujący na warzywach kapustnych mączlik warzywny.
Mączlik warzywny
Takim problemem w tym sezonie okazał się mączlik warzywny, w przypadku którego bardzo ważna jest znajomość przebiegu rozwoju. Jaja i puparia zlokalizowane na spodniej stronie liści są praktycznie nie zwalczana przez żadne preparaty. Dlatego walka z mączlikiem powinna być skupiona na eliminacji osobników dorosłych i larw. Dotychczas mało spotykany na rzepaku, mączlik bytuje także w tej uprawie, gdzie również może zimować i skąd wiosną przenosi się na inne rośliny uprawne. Samica składa średnio 150 jaj na spodniej stronie liści w tzw. półokręgu. W ciągu roku rozwija się koło 6 pokoleń tego szkodnika w tym jedno na roślinie na której zimują osobniki dorosłe. W warunkach wysokich temperatur (28°C), rozwój szkodnika przebiega bardzo szybko, a pełny cykl rozwojowy trwa 19-20 dni. To sprawia, że mączlik niezwalczany bardzo szybko jest w stanie zasiedlić daną uprawę, obniżając plon i nawet prowadząc do zniszczenia roślin. Szkodliwość wynika z bezpośredniego żerowania szkodników, które wysysają soki roślinne, ale też wydzielają duże ilości spadzi, co powoduje zahamowanie wzrostu roślin. Na liściach zazwyczaj spotykane są wszystkie stadia rozwojowe mączlika. Jego szkodliwość jest tak wysoka, że powinien być zwalczany od kwietnia aż do późnej jesieni.
Śmietka kapuściana
Muchówki pierwszego pokolenia składają jaja u nasady młodych roślin, a larwy uszkadzają korzenie – 5 larw na roślinie powoduje całkowite jej zniszczenie. Samice kolejnych pokoleń składają jaja bezpośrednio na rośliny co sprawia, że larwy spotykane są zarówno w główkach kapusty czy też różach brokułu bądź kalafiora, gdzie drążą korytarze i zostawiają swoje odchody. To obniża wartość handlową warzyw kapustnych, a nawet może doprowadzić do ich całkowite zniszczenia. W Polsce notowane są już 3 pokolenia śmietki kapuścianej, gdzie larwy pierwszego pokolenia pojawiają się w połowie kwietnia i mogą być spotykane do końca maja, podczas gdy drugiego i trzeciego pokolenia larwy od końca lipca do połowy września. W określeniu optymalnego terminu zwalczania pomocne są pułapki zapachowe. Warunki klimatyczne w Polsce wskazują że możliwe jest pojawienie się we wrześniu czwartego pokolenia śmietki kapuścianej, która szkodliwej przeciągnie się wtedy nawet na październik.
Tantniś krzyżowiaczek
Tantniś krzyżowiaczek jest niewątpliwą plagą uprawa warzyw kapustnych w 2016 roku. Jest to niewielki motyl o rozpiętości skrzydeł 17 mm. Larwy zielonkawe żerują na spodniej stronie liścia, dlatego zwalczanie środkami kontaktowymi jest bardzo trudne. Jaja również składane są na spodzie liści i to stadium jest niezwalczane przez środki ochrony. Młode gąsienice żerując zeskrobują tkankę, powodując mozaikowatość liści. W przypadku kalafiorów gąsienice mogą wgryzać się w róże, powodując uszkodzenia głąbików. W Polsce mówi się o 4 pokoleniach tantnisia krzyżowiaczka, ale w praktyce może być ich więcej. Ochrona przed tym szkodnikiem wymagana jest od początku maja aż do jesieni.
Połyśnica marchiwanka
Połyśnica marchiwanka, to muchówka o długości ciała 4-5 mm z czarnym, z błyszczącym odwłokiem. W Polsce występują dwa pokolenia tego szkodnika, przy czym pierwsze pokolenie jest często mało widoczne, a szkody są często niezauważalne. Larwy pierwszego pokolenia żerujące w glebie mogą niszczyć młode siewki – jedna nawet do 100 roślin. Drugie pokolenie połyśnicy pojawia się pod koniec lipca, kiedy to larwy wgryzają się do korzeni, wyżerają korytarze pod skórką i obniżają wartość handlową korzeni. Do sygnalizacji połyśnicy powinno się korzystać z żółtych tablic lepowych, które najlepiej gdy są regularnie wymieniane, zaklejone owadami i zanieczyszczeniami organicznymi są nieskuteczne. Połyśnica na dużych plantacjach najliczniej zasiedla brzeżne partie pola w pasie do 30 m w głąb. Dodatkowo sprzyjają temu zadrzewienie i drzewa w otoczeniu plantacji, gdzie bytują osobniki dorosłe. Pierwsze pokolenie powinno być zwalczane od połowy maja podczas gdy od drugiej połowy lipca konieczne mogą być zabiegi zwalczające drugi pokolenie połyśnicy. Każdorazowo termin zabiegów powinno się uzależnić od wyników lustracji i liczby odłowionych osobników dorosłych na tablice lepowe.
Bawełnica topolowo-marchwiana
Bawełnica topolowo-marchwiana, ma dwóch żywicieli. Pierwotnym jest topola (czarna lub włoska i berlińska) gdzie zimują jaja pod korą, a wiosną na młodych liściach żerują pierwsze osobniki (objawem żerowania są galasy na liściach). Potem przelatują na marchew, gdzie żerują na korzeniach na których tworzą kolonie pokryte białą wydzieliną. Zabiegi na plantacjach marchwi mogą być konieczne od 3 dekady lipca i w sierpniu i poparte obserwacją uprawy – sygnałem do zabiegu są larwy mszyc stwierdzane na korzeniach marchwi.
