Zwalczanie chwastów w uprawie wielu gatunków warzyw (jak np. w cebuli) jest jednym z podstawowych zabiegów agrotechnicznych. Utrzymanie plantacji bez niepożądanej roślinności jest istotne z punktu widzenia wielkości i jakości plonu, ale też zdrowotności roślin i możliwości sprawnego wykonania zbiorów. Na plantacjach towarowych najważniejszą metodą jest chemiczne zwalczanie niepożądanej roślinności, istotna jest wiedza o tym jakie herbicydy stosować, kiedy i w jakich dawkach.
Stosowanie herbicydów do zwalczania chwastów jest dużym wyzwaniem. Ważny bowiem jest ich dobór do warunków pogodowych, fazy wzrostu roślin (przed, wschodami, po wschodach, stadium rozwojowe), stanu uwilgotnienia gleby i kondycji roślin (ważna jest chociażby obecność okrywy woskowej na liściach). Biorąc pod uwagę tylko te aspekty okazuje się, że dobór konkretnych produktów i odpowiednich dawek herbicydów jest szalenie ważny z punktu widzenia ich skuteczności. Ma znaczenie także w odniesieniu do narastającego problemy jakim jest odporność wielu gatunków roślin na stosowane herbicydy.
Warunki pogodowe a skuteczność herbicydów
Warto pamiętać, że na skuteczność działania herbicydów wpływają warunki pogodowe w tym w szczególności temperatur powietrza i gleby oraz wilgotność i opady. Wielu plantatorów często lekceważy znaczenie temperatury. Wynika to zazwyczaj z niedokładnego zapoznania się ze specyfikacją herbicydu. Informacja o tym, w jakich warunkach powinien być używany herbicyd, by jego działanie było efektywne i jednocześnie nie zaszkodziło uprawom jest niezwykle istotna, dlatego warto zwrócić na nią szczególną uwagę. Parametr, na którym należy się skupić w pierwszej kolejności to minimalna temperatura stosowania herbicydów, czyli temperatura powietrza lub gleby, która musi utrzymywać przez co najmniej kilka godzin dziennie (w ciągu 7 dni od wykonania zabiegu), by aplikowany oprysk na chwasty był skuteczny. Zbyt niska temperatura i zabiegi wykonywane w chłodne dni, mogą powodować całkowity brak działania herbicydów na chwasty oraz negatywnie wpływać na rośliny uprawne (synergia działania substancji aktywnej i niskiej temperatury na rośliny). Z kolei podczas zabiegów wykonywanych w zbyt wysokiej temperaturze dochodzić może do uszkodzenia roślin uprawnych, co uwidacznia się przebarwieniami, chlorozami i zahamowaniem wzrostu.
Drugim ważnym czynnikiem jest wilgotność gleby (w odniesieniu do preparatów doglebowych) oraz opady. Zbyt niskie uwilgotnienie gleby może utrudniać przemieszczanie się substancji czynnych w glebie i ich transfer w zasięg korzeni. Efektywność działania herbicydów jest więc niska, podobnie jak w sytuacji gdy po zabiegu wystąpią obfite opady deszczu. Wtedy następuje wypłukanie substancji aktywnej w głąb profilu glebowego a w przypadku preparatów nalistnych – ich spłukanie z powierzchni roślin. W takiej sytuacji również nie uzyska się dobrej skuteczności działania środków chwastobójczych .
Dlaczego herbicydy przestają działać?
Coraz więcej mamy przykładów tego, że aplikacja herbicydów może powodować niekorzystne zmiany zachodzące w zbiorowiskach chwastów. W obrębie gatunków zaczęły pojawiać się bowiem biotypy odporne na dany herbicyd. Za odporne uznaje się rośliny niewrażliwe na dawkę herbicydu niszczącą w normalnych warunkach wszystkie osobniki danego gatunku na odchwaszczanej powierzchni. Niestety – takich sytuacji mamy coraz więcej. Namnażanie się odpornych biotypów chwastów na polu można ograniczyć między innymi stosując naprzemiennie herbicydy o zróżnicowanym mechanizmie działania.
W praktyce gdy mamy doczynienia z niską efektywnością lub całkowitym brakiem działania herbicydów, wina przypisywana jest skuteczności preparatu. Tymczasem warto się zastanowić czy powodem takiej sytuacji nie jest występowanie biotypów odpornych na działanie danej substancji aktywnej.
Uodparnianie się chwastów na herbicydy należy uznać obecnie za problem globalny, gdyż w skali świata odporność stwierdzono wśród 247 gatunków chwastów (461 biotypy odporne), w tym 144 dwuliściennych i 103 jednoliściennych. Udokumentowano przypadki odporności na 23 z 25 znanych mechanizmów działania herbicydów (157 różnych herbicydów). Problem ten występuje już w 66 krajach, w tym w Polsce. Warto podkreślić że zjawisko pojawiania się odporności na herbicydy wśród chwastów najwcześniej obserwuje się w krajach (regionach), gdzie prowadzona jest intensywna (regularna) ochrona chemiczna często połączoną z uproszczeniami w zmianowaniu i ograniczoną uprawą roli.
Co robić by uniknąć odporności wśród chwastów?
Przede wszystkim konieczna jest znajomość tego jakie substancje są stosowane, jak często i w jakich dawkach. Jeśli na daną substancję czynną (nie preparat!) stwierdzona jest odporność na danym polu, powinno się ją wykluczyć ze stosowania na kilka kolejnych lat. Specjaliści zalecają również stosowanie mieszaniny herbicydów, w skład której wchodzą dwie lub więcej substancji aktywnych o różnych mechanizmach działania. Liczne badania potwierdzają, że kombinacje zawierające więcej niż jedną substancję aktywną o różnych mechanizmach działania wykazały wyższą skuteczność względem wszystkich chwastów z wyjątkiem miotły zbożowej.
Wpływ uboczny herbicydów na rośliny uprawne
Każdy zabieg chemiczny ma mniejszy lub większy negatywny wpływ na rośliny. Dotyczy to w szczególności herbicydów, które co prawda mają ukierunkowanie działanie na wybraną grupę roślin, ale mogą też ograniczać wzrost roślin uprawnych lub powodować zjawisko fitotoksyczności (narkozy, przebarwienia, deformacja liści). By je zregenerować rośliny musi wydatkować dodatkowe pokłady energii, w efekcie czego jej prawidłowy wzrost i rozwój ulega zaburzeniu. Ten negatywny wpływ działania środków ochrony roślin można zniwelować poprzez zabiegi preparatami o działaniu biostymulującym. Pomagają one roślinom pokonać czynnik stresowy i szybko podjąć normalny wzrost. Przykładem tego preparatów mogą być Turbo Root (kondycjoner gleby i promotor wzrostu systemu korzeniowego) czy produkt Delfan Plus który można stosować łącznie z herbicydami.
Więcej na temat Optymalnych strategii herbicydowych w uprawie cebuli podczaj Webinaru, który odbędzie się 18 stycznia. Zapraszamy na nasz profil FB oraz kanał YT:
