Jak będzie płatność roczna przyznawana do hektara powierzchni upraw prowadzonych metodami ekologicznymi? Typ płatności – art. 70 ust. 4 – płatności ustalone na podstawie poniesionych dodatkowych kosztów i dochodów utraconych w wyniku podjętych zobowiązań, tj. związanych z prowadzeniem produkcji metodami ekologicznymi. Wartości te podano Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
Szacowane stawki płatności w przypadku: poszczególnych grup upraw:
– Upraw rolniczych: 1 697 zł/ha – w okresie konwersji; 1 571 zł/ha – po okresie konwersji
– Upraw warzywnych: 3 021 zł/ha – w okresie konwersji; 2 391 zł/ha – po okresie konwersji
– Upraw zielarskich: 1 856 zł/ha – w okresie konwersji/po okresie konwersji
– Podstawowych upraw sadowniczych: 3 105 zł/ha – w okresie konwersji; 1 961 zł/ha – po okresie konwersji
– Upraw jagodowych: 2 495 zł/ha – w okresie konwersji; 2 213 zł/ha – po okresie konwersji
– Ekstensywnych upraw sadowniczych: 1 326 zł/ha – w okresie konwersji/po okresie konwersji
– Upraw paszowych na gruntach ornych: 1 638 zł/ha – w okresie konwersji; 1 504 zł/ha – po okresie konwersji
– Trwałych użytków zielonych: 1 043 zł/ha – w okresie konwersji/po okresie konwersji innych płatności niż do grup upraw
– Małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi – 1 640 zł/ha
– Premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą – 573 zł/ha
Stawki płatności zostały zróżnicowane ze względu na grupy upraw – różniące się od siebie kierunki produkcji charakteryzują się odmienną wysokością i rodzajem ponoszonych kosztów oraz utraconych korzyści. Stawki płatności do poszczególnych grup upraw zostały również zróżnicowane ze względu na status uprawy, tj. czy znajduje się ona w okresie konwersji, czy też jest już uprawą ekologiczną (po okresie konwersji). Przy przechodzeniu na produkcję ekologiczną spadek dochodów jest wyższy, co wynika przede wszystkim z wyższego ryzyka spadku plonów i jednoczesnego braku możliwości sprzedaży wytworzonych produktów jako produkty ekologiczne. Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi do 10 ha UR, zamiast płatności zróżnicowanych ze względu na grupę upraw i ich status mogą otrzymać płatność ekologiczną w jednakowej wysokości do każdego hektara UR (niezależnie od grupy upraw). Poza płatnością do danego hektara zróżnicowaną ze względu na grupę upraw lub nie zróżnicowaną jak w przypadku małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi, możliwe jest otrzymanie dodatkowej płatności do danego ha w przypadku posiadania w gospodarstwie obsady zwierząt od 0,5 DJP/ha do 1,5 DJP/ha (premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą). Szacowana stawka płatności będąca płatnością do hektara może być dodatkowo powiększona o koszty transakcyjne lub pomniejszona ze względu na degresywność płatności. Koszty transakcyjne Koszty transakcyjne stanowią częściową rekompensatę z tytułu kosztów kontroli gospodarstwa przeprowadzanej przez jednostkę certyfikującą w ramach systemu kontroli w rolnictwie ekologicznym. Ubieganie się o zwrot kosztów transakcyjnych jest dobrowolne dla rolników. Wysokość kosztów transakcyjnych dla gospodarstw jest zróżnicowana ze względu na ich wielkość i ze względu na wysokość otrzymanej płatności ekologicznej (tj. ze względu na rodzaj upraw). Degresywność płatności
Płatność ekologiczna jest przyznawana w wysokości:
– 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
– 75% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
– 60% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha.
W przypadku gospodarstw rolnych realizujących interwencję – Rolnictwo ekologiczne należy uwzględnić występowanie ekonomii skali. Na zjawisko to wskazują opracowania sporządzone w IERiGŻ-PIB na podstawie wyników monitoringu polskiego FADN, a także inne analizy sporządzane od wielu lat również w ośrodkach naukowych w Polsce, zajmujących się ekonomiką rolnictwa. Stwierdzono, że dodatkowe koszty, w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych wykazują istotne zróżnicowanie w zależności od powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie. Większe gospodarstwa korzystają z efektu skali, co ze względu na ponoszenie niższych kosztów jednostkowych produkcji przekłada się na tworzenie przewagi konkurencyjnej dla takich gospodarstw. Natomiast w gospodarstwach małych i średnich efekt ten nie występuje, ponieważ ponoszą one wyższe jednostkowe koszty produkcji. Na podstawie doświadczeń z wdrażania działania poprzedzającego interwencję – Rolnictwo ekologiczne (tj. działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020) zauważalne jest, że przy wsparciu powierzchniowym dla rolnictwa ekologicznego przeważają właśnie małe i średnie gospodarstwa. Dla takich gospodarstw istotna jest możliwość pozyskiwania płatności bez stosowania degresywności stawek płatności, co z punktu widzenia efektu utraty plonu w produkcji ekologicznej pozwoli odpowiednio zrekompensować wyższe jednostkowe koszty produkcji, jakie są ponoszone w małych i średnich gospodarstwach. Natomiast większe gospodarstwa ekologiczne są w stanie skuteczniej rekompensować część efektu utraty plonów wyższym całkowitym poziomem produkcji, wynikającym z większej powierzchni, na której taka produkcja jest prowadzona. Degresywność kosztów, związaną m.in. z kosztami stałymi i transakcyjnymi oraz udziałem prac pomocniczo-przygotowawczo-zakończeniowych w całkowitym czasie wykonywania poszczególnych zabiegów produkcyjnych ma miejsce w odniesieniu do kosztów: (I) amortyzacji nowo nabytych przez gospodarstwa specjalistycznych maszyn, w tym o większej wydajności, (II) wynajmu maszyn specjalistycznych, (III) zakupu specjalistycznych środków produkcji (np. nasion, materiału szkółkarskiego, środków do ochrony biologicznej), (IV) efektów zwiększenia liczby upraw (wymóg płodozmianu), (V) wykonywania dodatkowych zabiegów produkcyjnych. Powyższe zależności wskazują na zasadność zastosowanie następującej degresywności stawek: dla powierzchni od 0,1 do 50 ha – 100%, dla powierzchni powyżej 50 do 100 ha – 75%, a dla powierzchni powyżej 100 ha – 60%. Zastosowanie degresywności płatności ekologicznych pozwoli również ukierunkować wsparcie na małe i średnie gospodarstwa ekologiczne. W celu uniknięcia podwójnego finansowania, pomoc w ramach kosztów transakcyjnych przyznawana będzie pod warunkiem, że wnioskodawca nie jest beneficjentem interwencji dotyczącej rozwoju obszarów wiejskich, tj.: I. 13.7. – Zobowiązania dla beneficjentów poddziałania 3.1 Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości PROW 2014–2020, realizowane w ramach interwencji I 13.4 Wsparcie uczestników unijnych i krajowych systemów jakości żywności w części dotyczącej rolnictwa ekologicznego
