Zdrowa i silna rozsada jest pierwszym kluczowym czynnikiem warunkującym szybkie, a zarazem efektywne przyjęcie się roślin w polu i powodzenie całej uprawy. Sadzonki, które po wysadzeniu do gruntu źle się przyjmują, nie zagwarantują odpowiedniej wielkości i jakości plonu. Priorytetem każdego ogrodnika i producenta powinno być wyprodukowanie zdrowych sadzonek o silnym systemie korzeniowym, które zapewnią równomierne plonowanie.
Sam proces przesadzania jest olbrzymim stresem dla młodych roślin. Nawet fachowo przeprowadzony zabieg nie zapewnia kompletnej ochrony korzeni, która powinna być wspomagana już na etapie produkcji sadzonek. Priorytetem jest stworzenie optymalnych warunków wzrostu siewek i możliwość wytworzenia przez nie dużej masy korzeniowej, która nawet lekko uszkodzona będzie miała szansę na szybką regenerację. Jak zatem prawidłowo przygotować rozsadę?
Dwa etapy produkcji rozsady
Rozsady produkuje się dwuetapowo. Nasiona wysiewane są do skrzynek lub multiplatów, czyli pojemników złożonych z dużej liczby małych komórek, które napełniamy substratem. Po pojawieniu się liścieni i liścia właściwego przystępujemy do pikowania siewek, zazwyczaj trafiają one już do docelowego multiplatu. Podczas tego zabiegu warto przeprowadzić pierwszą selekcję i do dalszej uprawy wybrać tylko zdrowe, zielone siewki.
Rozsada powinna być produkowana w odpowiednich pomieszczeniach – takich, które zapewnią roślinom i glebie prawidłową temperaturę, wilgotność i odpowiednią ilość światła. Bardzo istotne jest, by przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań dobrze przygotować to pomieszczenie. Przede wszystkim należy je zdezynfekować. Należy odkazić „mnożarkę”, konstrukcję (nie zapominając o rurach grzewczych), stoły, skrzynki wysiewne, multiplaty i wszystkie narzędzia niezbędne do wykonania rozsady. Zabieg ten najczęściej przeprowadza się przy użyciu gorącej wody pod ciśnieniem. Warto także przed wejściem do obiektu ułożyć maty lub gąbki nasączone roztworem odkażającym obuwie.
Podłoże w produkcji rozsady
Na powodzenie w produkcji rozsady bardzo duży wpływ ma właściwy wybór i odpowiednie przygotowanie podłoża. Powinno ono być zasobne w składniki pokarmowe oraz posiadać odpowiednie stosunki powietrzno-wodne. Nie można także zapomnieć o odpowiednim pH – odczyn powinien być zbliżony do obojętnego. Podłoże powinno być także wolne od patogenów. Najczęściej do produkcji rozsad używany jest odkwaszony torf wysoki (surowy nie nadaje się, gdyż jego odczyn jest za niski i jest zbyt ubogi w składniki odżywcze). Torf ma odpowiednią pojemność sorpcyjną. Powietrze zajmuje około 30-40% jego objętości. Substraty torfowe na ogół przygotowane są z mieszanek kilku rodzajów torfu, a ich właściwości fizyczne zależne są od zawartości poszczególnych frakcji. Przy nieodpowiedniej strukturze podłoża nie powstają przestwory kapilarne i dostarczana woda przecieka do dna pojemnika w jednym miejscu, a w innym jest sucho. Przy produkcji roślin na stołach zalewowych lub z wykorzystaniem mat podsiąkowych, zbyt rozdrobniony substrat uniemożliwia z kolei podsiąkanie wody – wilgotna jest tylko dolna część pojemników. Substraty z bardzo drobną frakcją torfu wysokiego polecane są do mechanicznego napełniania pojemników o małej objętości. Te przeznaczone do przygotowania rozsad o długim okresie produkcyjnym zawierają grubsze frakcje. Istotna jest także wilgotność torfu podczas jego rozdrabniania. Ten rozdrobniony w stanie suchym zawiera więcej drobnej frakcji, czyli pyłu, który często uniemożliwia prawidłowe chłonięcie wody przez substrat.
Substraty wzbogacone są także w składniki pokarmowe, najczęściej w formie nawozów wieloskładnikowych, które zapewniają optymalne odżywienie młodym siewkom.
Szczepionki z mikroorganizmów glebowych
Od pewnego czasu, na etapie produkcji rozsady, poza zapewnieniem roślinom podstawowych składników pokarmowych zaszczepia się ich systemy korzeniowe wyselekcjonowanymi mikroorganizmami glebowymi. Dzięki temu zabiegowi rozsada po wysadzeniu w stałe miejsce jest zdecydowanie mniej podatna na negatywne skutki stresów biotycznych i abiotycznych. Mikroorganizmy glebowe skutecznie wspierają rozwój i zdrowotność systemu korzeniowego oraz zwiększają aktywność biologiczną gleby. Najkorzystniej działają te preparaty, które w swoim składzie zawierają wyłącznie wyselekcjonowane mikroorganizmy pozyskane z naturalnego ekosystemu glebowego. Są one zdolne do szybkiej adaptacji w środowisku glebowym i kolonizacji ryzosfery roślin. Dzięki nim zachodzą procesy rozkładu materii organicznej, która jest źródłem cennych składników odżywczych dla roślin oraz związków tworzących próchnicę. Ponadto stymulują interakcje w ryzosferze, które wpływają na prawidłowy i intensywny wzrost nie tylko części podziemnych, ale i nadziemnej biomasy. Odpowiadają również za zwiększenie odporności roślin na stresy, przede wszystkim na choroby. Przykładem takiego biopreparatu jest nowy produkt z serii Bactim – Bactim Radinet. Przeznaczony jest do podlewania rozsad po pikowaniu. Szczególnie polecany jest do produkcji rozsad pomidora i papryki do uprawy pod osłonami i w polu, a także selera, pora i roślin ozdobnych. Skraca on czas produkcji rozsady, ogranicza stres przesadzania, pobudza wzrost i rozwój systemu korzeniowego, zapewnia harmonijny wzrost i rozwój roślin po przesadzeniu. Ponadto odbudowuje bioróżnorodność gleby i podłoży, co ma niebagatelne znaczenie, szczególnie po odkażaniu. Dzięki aktywności wyselekcjonowanych szczepów grzybów, bakterii i promieniowców stwarza korzystne środowisko dla intensywnego wzrostu, rozwoju i plonowania roślin.
Zatem, aby stworzyć optymalne warunki dla prawidłowego rozwoju roślin podczas przygotowania podłoży do siewu, pikowania, sadzenia i przesadzania należy stosować preparaty, które stymulują wzrost korzeni i eliminują skutki stresu związanego z przesadzaniem. Jednym z bardziej efektywnych narzędzi jest zastosowanie preparatów zawierających mikroorganizmy.
Anna Rogowska
