Specjalistą w przetwarzaniu pomidorów polowych jest Zakład Przetwórstwa Owocowo Warzywnego w Milejowie W zależności od roku przetwarza się tutaj w sezonie od 25 000 do 30 000 ton pomidorów. Surowiec do produkcji przecierów czy też stanowiących podstawę produkcji innych przetworów pomidorowych jeszcze niedawno pozyskiwano w większości od plantatorów z okolic Łęcznej i Milejowa. W ostatnich 2-3 latach silnie rozwija się również baza produkcyjna w okolicach Zamościa i Hrubieszowa.
Baza surowcowa
Jak informuje Mariusz Ozygała specjalista ds. zakupu surowca Z.P.O.W. Milejów, zakup wszystkich pomidorów przez Z.P.O.W. Milejów, odbywa się na podstawie umów kontraktacyjnych podpisywanych z grupami producentów, jak również z indywidualnymi rolnikami. Wszyscy dostawcy zobligowani są do przestrzegania zaleceń dotyczących stosowania środków ochrony roślin. Firma, ma rekomendowaną pulę odmian (w nasadzeniach jest około 7 odmian), należących w większości do odmian twardych, które wykazują zdecydowanie lepsze walory smakowe produktów finalnych. Jeśli produkowany jest przecier, on również pochodzi z przetwarzania pomidorów twardych. Wraz z rosnącymi mocami przerobowymi zakładu zwiększa się liczba zawieranych umów. Coraz lepiej układa się także współpraca z nowymi gospodarstwami z okolica Zamościa czy Hrubieszowa, które z uwagi na duży areał gruntów są w stanie przygotować duże jednorazowe dostawy surowca. Z dotychczasowej lokalizacji, a więc Milejowa, średnia powierzchnia produkcji pomidorów w jednym gospodarstwie to około 1,5 ha, podczas gdy w regionie Zamościa średnia powierzchnia uprawy pomidorów polowych w jednym gospodarstwie to około 10 ha.
Rozsada – dobry początek
ZPOW Milejów od dwóch lat współpracuje z firmą Zakład Ogrodniczy Mularski, która dla współpracujących z zakładem plantatorów dostarcza rozsadę pomidorów. Korzyścią dla naszych plantatorów, jest dostarczanie na czas zdrowej i wysokiej jakości rozsady, której kupno jest finansowane przez nasz zakład. Dodatkowo, a może co jest najważniejsze, dzięki temu, że rozsada dostarczana jest znacznie wcześniej niż produkowana przez plantatorów, zakład może z uwagi na wcześniejsze zbiory pomidorów w porównaniu do tych z minionych lat, wcześniej o kilka do kilkunastu dni rozpocząć kampanię skupową, a tym samy przetworzyć w sezonie kilka tysięcy ton pomidorów więcej – informuje M. Ozygała. Ważne jest również to, że do gospodarstw trafia rozsada jednakowej jakości co również korzystnie wpływa na wielkość plonów i rozpoczęcie zbiorów. Rozliczenie zakupionej przez zakład w Milejowie rozsady realizowane jest poprzez odliczenie stosownej kwoty po dostarczeniu pomidorów do zakładu.
Problemy produkcyjne
Jak informuje Mariusz Ozygała, w tym roku poważnym problemem na wielu plantacjach pomidora okazała się bakteryjna plamistość pomidora, którą trudno opanować w obecnych warunkach. To wymagało zastosowania większej niż w minionych sezonach liczby zabiegów fungicydowych, co bez wątpienia wpływa na podrożenie kosztów produkcji.
Jak informuje Mariusz Ozygała, miniony sezon z uwagi na ekstremalną suszę okazał się bardzo trudny jeśli chodzi o wielkość uzyskiwanych plonów. Na nienawadnianych plantacjach, a takie dominują w tutejszej okolicy, wyniósł około 30-35 t/ha. Znacznie lepiej przedstawiała się sytuacja w gospodarstwach z regiony Zamościa czy Hrubieszowa, gdzie są lesze gleby uzyskiwano średnie plony 60 t/ha. Takie plony, znacznie odbiegają od możliwych do uzyskania – a więc zawierających się w przedziale 80-90 t/ha. Wszystko to przekłada się na opłacalność produkcji dla plantatora. Jak informuje M. Ozygała, ceny pomidorów na przestrzeni ostatnich lat wzrosły o kilkanaście procent a dopłata bezpośrednia w wysokości ok 4200 zł/ha dodatkowo zdecydowanie poprawia opłacalność upraw. Po ich wprowadzeniu automatycznie wzrosło zainteresowanie tą uprawą wśród rolników. Tegoroczny poziom dopłat nie jest jeszcze znany, będzie mógł ją dostać jednak tylko ten plantator, który ma podpisaną umowę z zakładem lub z grupą pod warunkiem bycia jej członkiem.
Jak informuje Mariusz Ozygała, w tym roku do zakładu zgłaszało się wielu nowych, potencjalnych dostawców pomidorów przemysłowych. Nie decydowaliśmy się na podpisywanie umów na poziomie jakim by ich satysfakcjonował, gdyż wielu dotychczasowych plantatorów też zwiększa u siebie produkcję, a te osoby są traktowane priorytetowo, gdyż wiadomo, że potrafią wyprodukować pomidor według specyfikacji określonej przez zakład, a jak wiemy produkcja pomidorów przemysłowych wysokiej jakości nie należy do najłatwiejszej– informuje Pan Mariusz.
Zbiór – przede wszystkim ręczny
Jednym z większych kosztów w produkcji pomidorów przemysłowych jest bez wątpienia zbiór, ten w większości realizowany jest ręcznie, gdyż charakter uprawy oraz wielkość plantacji nie pozwalają na zbiór kombajnowy. Pozostaje jeszcze dopasowanie odmian do zbioru kombajnowego oraz mentalne przestawienie plantatorów na mniejszy plon spowodowany jednorazowym zbiorem. Firma ZPOW Milejów w 2014 w celach testowych i demonstracyjnych zakupiła kombajn renomowanej firmy Guaresi, a plantatorzy mieli i nadal mają możliwość empirycznego sprawdzenia jakości zbioru mechanicznego. Obecnie firma świadczy usługi zbioru tą maszyną w rejonie Zamościa. W podpisywanych przez zakład umowach z plantatorami zawarta jest również cena – w tym roku pułap ceny minimalnej za 1 kilogram surowca w zależności od jakości i specyfikacji surowca wynosi od 0,38 zł/kg do 0,51 zł/kg Plantator decydując się na współpracę z zakładem w umowie ma zawartą nie tylko powierzchnię na której będzie uprawiał pomidora, ale również minimalny plon ustalony na poziomie około 50 t/ha.
Zależy nam na wydłużeniu podaży pomidorów trafiających do przetwarzania. To przekłada się na wydłużenie czasu przetwarzania pomidorów, które są obecnie jedynym warzywem skupowanym i przetwarzanym w naszym zakładzie. Dlatego też bardzo pozytywnie oceniamy współpracę nawiązaną z Gospodarstwem Ogrodniczym Mularski, które dostarcza gotową, dobrej jakości rozsadę znacznie wcześniej niż mogli ją dotychczas wyprodukować współpracujący z nami plantatorzy. Dzięki temu w tym roku skup pomidorów rozpoczniemy około 3-5 sierpnia, podczas gdy w minionych latach była to minimum połowa sierpnia. Te kilka, a czasami nawet kilka naście dni wcześniejsze rozpoczęcie sezonu skupu pomidorów przemysłowych pozwoli nam przetworzyć kilka tysięcy ton więcej tego warzywa w porównaniu do kampanii z minionych lata – informuje Mariusz Ozygała, specjalista ds. zakupu surowca Z.P.O.W. Milejów.
W tym sezonie pierwsza rozsada na plantacje zaczęła trafiać już od 17 tygodnia (druga połowa kwietnia). Do zakładania pomidorowych plantacji trafiał pomidor produkowany w tacach o 150 oczkach lub w kostce. Nowością było dostarczenie do założenia plantacji pomidora produkowanego w tacy o 96 oczkach – większa rozsada umożliwia jeszcze wcześniejsze rozpoczęcie zbioru. Taka rozsada jest większa i starsza od produkowanej w tacach 150-tkach, gwarantując bardzo często uzyskanie wyższego plonu. W tym roku do zakładania pomidorowych plantacji firma Mularski bezpłatnie wypożyczała także specjalistyczną sadzarkę do rozsady warzyw. W ocenie M. Ozygały, blisko 50% wszystkich nasadzeń pomidora przemysłowego założonych pod umowy kontraktacyjne z zakładem w Milejowie, powstało z rozsady dostarczonej właśnie z firmy Mularski. A w przypadku największych dostawców, plantacje praktycznie w całości zostały założone z dostarczanej za pośrednictwem tej firmy rozsady.
