Kalafior jest istotnym gatunkiem ze względu na wielkość produkcji w Polsce. Kluczowym elementem ich uprawy jest dobór odmiany. W ostatnich latach powierzchnia uprawy kalafiorów nieco się zmniejszyła. Na przykład w 2011 roku wynosiła 10,4 tys. ha, a w 2015 już tylko 8,9 tys. ha. Jednak pomimo mniejszych nasadzeń polscy producenci zdołali zebrać plon wynoszący ok. 220 tys. ton.
Odmiany kalafiora wiosenne
Kalafior jest gatunkiem który może być uprawiany zarówno w uprawie polowej, jak i pod osłonami. Drugi typ uprawy wykorzystuje się do osiągnięcia jak najwcześniejszych zbiorów w celu dostarczenia warzyw na świeży rynek i osiągnięcia w ten sposób zwiększonych plonów. Do przyspieszania produkcji wykorzystuje się tunele foliowe lub płaskie okrycia z agrowłókniny. Pierwszy system pozwala na uzyskanie lepszych efektów, lecz jest relatywnie drogi. Interesujące rozwiązania zmierzające do niwelacji kosztów budowy tuneli foliowych podejmują plantatorzy z okolic Łęczycy, Piątku, Kutna czy podkrakowskiej Igołomi.
Konstruowane tam we własnym zakresie modułowe tunele służą do sterowania produkcji kapustnych wiosną, po czym są demontowane lub wykorzystywane do uprawy tych gatunków i ich odmian, które osłon wymagają przez cały rok, jak na przykład niektóre odmiany papryki czy ogórków. Do przyspieszania produkcji wykorzystuje się odmiany kalafiora, których okres wegetacji nie przekracza 60-70 dni. Przeważnie nie wykształcają one dużych róży. Jednak nie to kryterium decyduje o dochodowości, lecz właśnie wczesność. Przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, właściwym doborze odmiany i systemie uprawy pierwsze partie kalafiorów trafiają na świeży rynek już w okresie długiego weekendu majowego. Schyłek pierwszej dekada maja to czas, gdy towaru w sprzedaży jest już całkiem sporo, a ceny z reguły utrzymują się na wysokich poziomach.
Odmiany kalafiora na zbiór letni
Polskie lato dla wielu odmian kalafiora jest po prostu zbyt gorące. Dlatego planując nasadzenia na zbiór w okresie najbardziej upalnych miesięcy, warto selekcji odmian dokonać w oparciu o kryteria, które pozwolą wyprodukować zadowalającej jakości plon w odpowiedniej ilości. Jednym z nich jest dobre okrycie róży. Odmiany, które wykształcają duże liście, szczelnie zakrywające wnętrze kalafiora są godne polecenia, gdyż redukują lub zupełnie niwelują przebarwienia antocyjanowe. Czasem producenci wykonują dodatkowe zabiegi okrywając róże kalafiorów przed słońcem, a w Holandii wykorzystuje się maszyny, które zszywają liście (czytaj również).
Na okres letniej uprawy powinno się wybierać odmiany kalafiora o silnym wigorze, tolerancyjne wobec wysokich temperatur, przebarwienia antocyjanowe i bez tendencji do tworzenia meszku na różach.
W przypadku odmian o innych cechach zachodzi potrzeba załamywania liści, lub wiązania ich dookoła róży za pomocą gumki, aby zminimalizować prawdopodobieństwo negatywnego oddziaływania promieni słonecznych. Wyzwaniem dla uprawy odmian letnich jest też mała wilgotność powietrza i niska w niektórych miesiącach letnich suma opadów atmosferycznych. Warzywa w takiej sytuacji muszą być deszczowane najlepiej nocą. Trzeba jednak przyznać, że w przypadku ekstremalnej suszy, na przykład takiej jak w sierpniu 2015 roku, rozwiązanie to i tak może okazać się niewystarczające.
Jesienne odmiany kalafiora
Niektóre z odmian jesiennych mają dosyć długi okres wegetacji, który dochodzi nawet do 130 dni. Rosną powoli, ale róże osiągają niekiedy bardzo duże rozmiary. Część odmian o krótszym okresie wegetacji (75-80 dni) może być uprawiana jako poplon, co umożliwia lepsze wykorzystanie posiadanego areału. Najdorodniejsze róże kalafiora tworzą się przy temperaturze około 14-18°C, zaś minimalna temperatura to ok. 6-8°C, więc schyłek lata i wczesna jesień to bardzo dobry czas na uprawę tego warzywa w Polsce. Mając na uwadze fakt, że największe zapotrzebowanie na wodę kalafior wykazuje w fazie 6-7 liścia oraz w okresie wiązania róży, to zapewnienie roślinom dostatku wody w tych fazach wzrostu powinno być priorytetem. Zwłaszcza, że przebieg pogody w ostatnich sezonach nie zapewnił odmianom jesiennym naturalnych opadów na zadowalającym poziomie w tych właśnie okresach.
Kalafiory na świeży rynek
Planując produkcję kalafiorów z myślą o sprzedaży bezpośredniej, na rynkach hurtowych czy na zaopatrzenie sklepów także należy odpowiednio dobrać odmiany. Poza ich walorami w uprawie liczy się także prezencja i odpowiedni rozmiar róży. Te największe nie znajdują łatwo nabywców, a więc wysokość plonu wyrażona masą nie przekłada się bezpośrednio na dochodowość uprawy. Wiosną ważne jest, aby produkt zaoferować nabywcom jak najszybciej, zaś jesienią warto przeważnie kalafiory przetrzymać. W sezonie 2016 w okresie bezpośrednio poprzedzającym Święta Bożego Narodzenia na Warszawskim Rolno-Spożywczym Rynku Hurtowym S.A. Bronisze ceny za sztukę wahały się w przedziale 5-6,2 zł. Aby możliwe stało się przechowywanie kalafiorów bez poważniejszych strat nawet przez okres do 2 m-cy bezpośrednio po wycięciu muszą one zostać szybko schłodzone do temperatury 0-1°C. Ważne jest także, aby kalafiory produkowany z przeznaczeniem na świeży rynek sprzyjały procesom logistycznym, jak choćby pakowanie czy transport większych wolumenów tymi samymi środkami transportu. Dobra prezencja w skrzynkach po zapakowaniu po 6 lub 8 szt. zapewnia uzyskanie większych cen jednostkowych, lub łatwiejszy, szybszy zbyt w sytuacji nadpodaży, która niekiedy pojawia się na rynkach.
Odmiany kalafiora dla przemysłu
W przypadku odmian uprawianych dla zakładów chłodniczych i przetwórczych głównym determinantem doboru odmiany jest wysokość plonu różyczki oraz jego jakość. Preferowane są więc odmiany o dużych różach lub bardzo dużych, gdzie z każdego hektara można pozyskać dużą ilość surowca- przy dobrych odmianach i właściwej technologii uprawy może być to nawet 30 t różyczki/ha. W Polsce notowane były jednak rekordowe osiągnięcia znacznie bardziej okazałe, dochodzące do 40 t/ha. Istotnym wyznacznikiem jakości jest też ilość kruszu, który powstaje w procesie różyczkowania. Róże na potrzeby przemysłu także muszą być śnieżnobiałe, bez przebarwień antocyjanowych i uszkodzeń mechanicznych.
Jeżeli w kwaterach przez szereg lat uprawia się kalafiory czy inne gatunki kapustne to należy liczyć się ze wzrostem presji kiły kapustnych. Jednym z możliwych środków redukcji zagrożenia jest sięgnięcie po odmiany bardziej tolerancyjne lub odporne na tę chorobę. Cechują się one rozbudowanym systemem korzeniowym zapewniającym silny wzrost nawet na stanowiskach opanowanych przez kiłę.
