Najgroźniejszym patogenem sałaty i innych warzyw liściowych ciągle pozostaje mączniak rzekomy sałaty (Bremia lactucae). Choć obecnie większość nowych odmian jest odpornych na tego grzyba, to nie zawsze posiadana odporność okazuje się wystraczająca. Jest to grzyb, który nieustannie się zmienia i tworzy nowy rasy. Średnio każdego roku pojawia się nowa rasa B. lactucae.
Grzyb jest bardzo groźnym patogenem sałat, bowiem może infekować rośliny w bardzo wczesnych stadiach wzrostu, a przez szybkie tempo rozwoju grzybni i wytwarzania kolejnych zarodników konidialnych ma możliwość szybkiego rozprzestrzeniania się na kolejne rośliny. Ochrona przed nim to przede wszystkim uprawa odmian odpornych, ale to nie zawsze wystarcza, bowiem ciągle powstają kolejne rasy tego grzyba, a dodatkowo w poszczególnych regionach pojawiają się lokalne patowary grzyba. Dlatego praca hodowców skupiona jest na ciągłych badaniach, izolowaniu nowych ras grzyba i wprowadzaniu do kolejnych odmian odporności. Jednak i tak patogen zazwyczaj wygrywa. Średnio rocznie pojawia się kolejna nowa rasa B. lactucae, podczas gdy proces hodowli nowej odmiany trwa co najmniej 7 lat. W 2001 stwierdzonych było 22 rasy grzyba B. lactucae na sałacie, podczas gdy w 2011 już 28, a dwa lata później 31. Podobnie jest ze szpinakiem, gdzie do tej pory rozpoznano 14 ras grzyba Peronospora farinosa, sprawcy mączniaka rzekomego sałaty. Dlatego obecnie by skutecznie walczyć z mączniakiem rzekomym, konieczne jest korzystanie z wszelkich dostępnych metod. Ważne jest zachowanie właściwych zasad higieny uprawy poprzez usuwanie resztek roślinnych, jak również poprzez dokładne dezynfekowanie obuwia, maszyn i narzędzi po wizycie na zainfekowanej plantacji – pomaga to w przeciwdziałaniu rozprzestrzeniania się choroby, jak również ogranicza powstawanie nowych ras Bremia lactucae.
Sprawca choroby jest pasożytem bezwzględnym i rozwija się tylko na żywej roślinie. Mączniak rzekomy sałaty, w odróżnieniu od innych mączniaków rzekomych, jest bardziej wrażliwy na temperaturę, wilgotność i światło. Najszybciej rozwija się i poraża rośliny przy temperaturze 12-19oC, i wilgotności powietrza – 100% oraz przy braku nasłonecznienia. Podczas słonecznej pogody w ciągu dnia i gdy temperatura nocą przekracza 15oC sprawca choroby nie wytwarza zarodników, a choroba zanika. Dlatego choroba ta występuje przede wszystkim w okresie wiosny i jesieni w uprawie polowej i pod osłonami.
Szkody wywołane przez mączniaka rzekomego sałaty są uzależnione od wilgotności powietrza, podatności odmian i obecności źródła infekcji. Na górnej stronie liścia powstają oliwkowożółte, stopniowo ciemniejące plamy. W ich obrębie, lecz na dolnej stronie widoczny jest obfity, szarobiały nalot zarodników konidialnych. Porażone rośliny karłowacieją i żółkną. Szkody wywołane przez mączniaka rzekomego sałaty mogą być znacznie większe, gdy na porażonych częściach roślin wystąpi wtórnie grzyb Botrytis cinerea sprawca szarej pleśni.
Do zwalczania mącznika rzekomego sałaty zarejestrowane są obecnie następujące preparaty: Amistar 250 SC, Atol 250 SC, Arastar 250 SC, Ascom 250 SC, Atos 50 SC, Mirador 250 SC, Starami 250 SC, Strobi 250 SC, Timorex Gold 24 EC i Scorpion 325 SC.
