Dzięki nowoprzyjętym przepisom Komisji Europejskiej europejskie organizacje producentów owoców i warzyw skorzystają z prostszych zasad, mniejszego obciążenia administracyjnego i większego wsparcia finansowego w czasie kryzysu. Nowe, zaktualizowane przepisy przyczynią się do dalszego zwiększenia roli organizacji producentów (OP) dzięki podniesieniu ich atrakcyjności dla osób niebędących ich członkami oraz dzięki poprawie funkcjonowania istniejącego systemu zarządzania rynkiem.
Obecnie około 3,4 mln gospodarstw w całej Unii Europejskiej, czyli niemal jedna czwarta wszystkich unijnych gospodarstw rolnych, uprawia owoce i warzywa o łącznej wartości 47 mld euro rocznie. Według najnowszych, dostępnych danych działa ok. 1500 organizacji producentów, które odpowiadają za 50% unijnej produkcji owoców i warzyw. Warto przyponieć, iż od czasu nałożenia przez Rosję w sierpniu 2014 r. embarga na unijny eksport produktów rolno-spożywczych unijni rolnicy zajmujący się uprawą owoców i warzyw skorzystali – oprócz pomocy bezpośredniej i współfinansowania przez UE projektów w dziedzinie rozwoju obszarów wiejskich – również z nadzwyczajnych środków wsparcia o łącznej wysokości 430 mln euro. Komisja Europejska zapewnia także organizacjom producentów dodatkowe finansowanie w wysokości ok. 700 mln euro rocznie. UE czynnie wspiera sektor owoców i warzyw za pomocą systemu zarządzania rynkiem (będącego częścią „wspólnej organizacji rynków rolnych”), któremu przyświecają cztery ogólne cele: zwiększenie konkurencyjności tego sektora i większe zorientowanie go na rynek; ograniczenie wahań dochodów producentów rolnych spowodowanych kryzysami; zwiększenie konsumpcji owoców i warzyw w UE, rozpowszechnienie przyjaznych dla środowiska technik uprawy i produkcji. Silne organizacje producentów mają kluczowe znaczenie, ponieważ umożliwiają zrzeszonym w nich rolnikom wspólne radzenie sobie z niespodziewanymi i niekorzystnymi okolicznościami. Za pomocą przepisów w sprawie wspólnej organizacji rynków UE zachęca rolników do tworzenia organizacji producentów, tak aby wzmocnili oni swoją pozycję na rynku dzięki większej sile negocjacyjnej względem sektora detalicznego, jak też dzięki planowaniu produkcji, innowacjom oraz środkom zapobiegania kryzysom i zarządzania kryzysowego. Unia wspiera rolników w tych staraniach, oferując finansowanie, aby pomóc im w planowaniu produkcji, we wprowadzaniu innowacji oraz metod uprawy przyjaznych dla środowiska.
Równolegle do stale realizowanej pomocy rynkowej, nowe przepisy przewidują:
zwiększenie dostępnego wsparcia dla sektora owoców i warzyw w przypadkach wycofania z obrotu – kiedy produkty trzeba wycofać z rynku z powodu nieprzewidzianych okoliczności. Ceny wycofania wzrosną z 30 do 40% średniej unijnej ceny rynkowej z ostatnich pięciu lat w przypadku bezpłatnej dystrybucji (tzw. wycofanie w celach charytatywnych) oraz z 20 do 30% w przypadku wycofania z innym przeznaczeniem (np. kompost, pasza dla zwierząt, destylacja itp.);
większą atrakcyjność organizacji producentów owoców i warzyw dla producentów niezrzeszonych, dzięki bardziej precyzyjnemu określeniu, jakie działania organizacji producenckich kwalifikują się do otrzymania wsparcia finansowego (na przykład inwestycje w technologię lub podniesienie jakości), oraz ustanowieniu maksymalnego odsetka produkcji, którą można wprowadzać do obrotu poza organizacją, wynoszącego 25%. Choć producentów zachęca się do przekazywania całości produkcji organizacjom producenckim, aby ta w ich imieniu wprowadzała tę produkcję do obrotu, to wielu rolników ma w zwyczaju sprzedawać część plonów bezpośrednio konsumentom. Zachęcanie do sprzedaży w ramach takich krótkich łańcuchów dostaw jest kluczową propozycją Komisji,
uproszczenie i doprecyzowanie przepisów dotyczących międzynarodowych organizacji producentów i ich zrzeszeń. Organizacje te są kluczowym elementem sprzyjającym umiędzynarodowieniu tego sektora, ponieważ nie tylko pomagają rolnikom w uzyskaniu większego dostępu do rynku dla ich plonów, lecz także zapewniają, aby wartość dodana wytworzona dzięki większemu eksportowi trafiała z powrotem do rolników. Aby uprościć i doprecyzować płatności na rzecz międzynarodowych organizacji producentów, powiązano na przykład kontrole i płatności z terytorium, na którym realizowane jest działanie danej międzynarodowej organizacji.
Po przyjęciu nowych zasad i przepisów przez Komisję Europejską, Rada i Parlament Europejski mają dwa miesiące na przegłosowanie tego rozporządzenia delegowanego, a następnie wejdzie ono w życie.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie: Rapid Press Releases
