Nowy sezon uprawy i ochrony warzyw już rozpoczęty. Spora część warzyw – głównie kapustne, sałaty – już rośnie w niskich tunelach (rejon Igołomi, Piątku, Łęczycy), pod płaskimi okryciami i w otwartym gruncie. Poniżej kilka słów przypomnienia o najważniejszych problemach i na co trzeba zwrócić szczególną uwagę przy produkcji rozsady kapusty głowiastej.
Higiena – przede wszystkim
Zanim przystąpimy do wysiewu nasion, pomyślmy czy multiplaty, skrzynki do wysiewu, narzędzia, tunel foliowy czy mnożarka, w którym będzie rosła rozsada – nie będą potencjalnym źródłem infekcji młodych roślin. Dlatego też warto pomyśleć o ich odpowiednim przygotowaniu i dezynfekcji , można do tego użyć m.in. preparatów Huwa-San TR50 (nadtlenek wodoru + jony srebra) 1-2%, Menno Florades 90SL (kwas benzoesowy) -2%.
Podłoże stosowane do wysiewu, również może być źródłem infekcji siewek, jeśli nie jesteśmy pewni jakości możemy odkazić je m.in. preparatem Nemasol 510 SL (metam sodowy) – zabieg taki może być wykonany tylko przez specjalistyczne firmy.
W większości stosowane są gotowe substraty, które gwarantują odpowiednią jakość. Do odkażania ziemi kompostowej i innych podłoży ogrodniczych, zarejestrowany jest również preparat Previcur Energy 840 SL (prokamokarb+ fosetyl glinowy), w dawce 250 ml preparatu w 20 L wody na 1000 L podłoża. Odkażanie takie najlepiej jest przeprowadzić na ok. 2 dni przed użyciem substratu, poprzez polanie podłoża roztworem środka w podanych ilościach i wymieszanie go z podłożem.
Zgorzel siewek i inne problemy
Głównymi patogenami zagrażającymi nasionom wysianym i siewkom w produkcji rozsady, a także z siewu bezpośredniego do gruntu, są grzyby z rodzaju Alternaria, Botrytis, Fusarium, Rhizoctonia, Sclerotinia, oraz organizmy grzybopodobne z rodzaju Phytophtora, Pythium. Mogą rozwijać się w podłożach, substratach ale również mogą być przenoszone wraz z nasionami. Patogeny te powodują najgroźniejszy i najczęściej występujący objaw chorobowy tzw. zgorzel siewek, zwany również „czarną nóżką”.
Występowaniu tej choroby będzie sprzyjać: wysiew niezaprawianych nasion, głęboki siew lub pikowanie, zimne i wilgotne podłoże, duże zagęszczenie siewek. Zgorzel siewek może ujawniać się w różnych etapach produkcji rozsady. Najczęściej jest to tzw. zgorzel przedwschodowa – patogeny atakują kiełkujące i wschodzące nasiono, objawia się to opóźnieniem wschodów a także wypadami czyli przerzedzeniem obsady. W takim wypadku producenci uwagi swe kierują pod kątem jakości nasion. W późniejszej fazie, czyli wchodów i początkowego wzrostu siewek można obserwować objawy zgorzeli powschodowa – najczęściej uwidacznia się to przewężeniem części podliścieniowej (nad powierzchnią podłoża) i zamieranie wschodzących już siewek.
Często spotykanymi i mylonymi przez producentów ze zgorzelami są tzw. objawy fizjologiczne wywołane przez czynniki niepatogeniczne, abiotyczne. Są to efekty błędów lub pomyłek producentów, będące konsekwencją m.in.
- zasolenia podłoża – poprzez zbyt wysokie lub częste nawożenie, zdarza się dodawanie posypowych nawozów mineralnych do podłoża;
- zalanie wodą – częste podlewanie i duże dawki wody;
- zbyt duże zagęszczenie roślin i słabe wietrzenie;
- fitotoksyczność środków ochrony roślin – stosowanie niezarejestrowanych preparatów, zawyżanie dawek, zabiegi w wyższych temperaturach, w czasie operacji słonecznej;
- inne, np. zatrucie roślin tlenkiem węgla – nieszczelne piece, poparzenia słoneczne – brak cieniowania lub słabe wietrzenia w czasie silnego nasłonecznienia
Profilaktyka – to podstawa
Zaprawienie nasion to podstawowy zabieg profilaktyczny, którego głównym zadaniem jest zapewnienie ochrony w czasie kiełkowania i podczas pierwszych dni wzrostu. Od 2015 roku w Polsce, dopuszczona jest jedna substancja aktywna do zaprawiania nasion kapusty – tiuram w postaci preparatu Zaprawa nasienna T 75 WS/DS. Większość firm nasiennych oferuje do sprzedaży gotowe nasiona już zaprawione. Jeśli producent zakupi nasiona nie zaprawiane zaleca się, aby zaprawić je wymienionym preparatem w dawce 4g/kg nasion.
Doskonałym uzupełnieniem i wsparciem technologii zaprawiania nasion jest stosowanie wspomnianego wcześniej (do odkażania podłoża) preparatu Previcur Energy 840 SL. Ogranicza on głównie patogeny z rodzajów Pythium i Phytophtora, powodujące m.in. zgniliznę pierścieniową, zgorzel siewek, zgorzel podstawy łodyg, zgniliznę korzeni. W produkcji rozsady kapusty głowiastej Previcur Energy 840 SL stosujemy w stężeniu 0,1-0,15% podlewając rośliny po pikowaniu lub po siewie, zużywając w zależności od wielkości roślin, wilgotności podłoża – 2-3 L roztworu/m2 powierzchni produkcyjnej rozsady.
Warunki panujące w późniejszym etapie produkcji rozsady – wysoka wilgotność i temperatura oraz duże zagęszczenie roślin to warunki sprzyjające do infekcji przez sprawcę mączniaka rzekomego, dlatego pamiętajmy o lustracji. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów należy wykonać zabieg zalecanymi preparatami , m.in. opartymi na mieszaninie mankozebu+ metalaksylu.
Pamiętajmy również o odpowiednim ustawieniu multiplatów , tzn. takim aby nie stykały się bezpośrednio z podłożem, pozwoli to wyeliminować ewentualne infekcje chorób odglebowych, np. kiły kapusty, oraz zapewni prawidłowy rozwój systemu korzeniowego.
