Kapusta głowiasta biała to ciągle jedno z najważniejszych warzyw produkowanych w Polsce i nie tylko. Warzywo to powszechnie jest uprawiane w takich krajach jak Niemcy, Wielka Brytania, Holandia czy Francja. Jakim podlega trendom? Jakie następują zmiany w uprawie kapusty i jakie na horyzoncie pojawiają się zagrożenia. Z tymi pytaniami zwróciliśmy się do Zenona Małka, menadżera ds. warzyw kapustnych na region Europy.
Jak podzielony jest rynek kapust w Europie?
Zenon Małek: Rynek kapusty w Europie jest dosyć stabilny i podzielony na kilka stałych segmentów. Najważniejsze to produkcja kapust na potrzeby świeżego rynku i do przechowywania. W Niemczech ważna pozycję w produkcji zajmuje kapusta przeznaczona do przechowywania, która w różnych warunkach przetrzymywana jest nawet do czerwca/lipca kolejnego roku. Tu prym wiodą takie odmiany jak Storidor, Zenon i Prodikos, zapewniające zarówno wysokie plony, jak też wysoką jakość przechowalniczą. W odniesieniu do tych odmian prowadzimy od kilku lat ścisłe doświadczenia nawozowe. Badania te potwierdziły stabilność tych odmian w plonowaniu w kolejnych latach. W naszych doświadczeniach porównywaliśmy plonowanie kapust przy różnych dawkach azotu 250, 300 i 350 kg N/ha. Wymienione odmiany najwyższy plon zapewniały przy dawce 250-270 kg/ha, a wyższa dawka azotu powodowała wzrost plonu, jednak z ekonomicznego punktu widzenia był on statystycznie nieistotny, a więc zasadność stosowania wysokich dawek nawożenia azotowego w uprawie wymienionych odmian przechowalniczych pozostaje pod znakiem zapytania. Dodatkowo należy wspomnieć o nowych przepisach ograniczających wysokie dawki nawożenia azotem, które zaczynają być wprowadzane w niektórych krajach europejskich.
Jakie są trendy w uprawie kapust na świeży rynek i do przechowywania?
Z.M.: Wśród zauważalnych trendów w produkcji kapust widać kierunek związany z uprawą odmian o niezbyt dużych główkach. Wiele sieci handlowych w Niemczech oczekuje główek kapusty o masie do 1,8 kg, i większe za ich pośrednictwem są praktycznie niesprzedawalne.
Wśród innych typów kapust na znaczeniu zyskuje kapusta stożkowa, szczególnie popularna w Wielkiej Brytanii i Skandynawii, w których to krajach łączna powierzchnia uprawy wynosi już 1500 ha. W Niemczech i w Holandii póki co areał uprawy tego typu kapust jest niewielki. Kapusty płaskie nie są póki co popularne choć są pewne rejony w Niemczech czy we Francji, gdzie są one uprawiane.
Jakie są obecnie największe zagrożenia, z jakimi muszą się zmagać producenci kapust?
Z.M.: Wśród zagrożeń jakie stoją przed producentami kapust są nowe choroby jak Cylindrosporium concentricum (Pyrenopeziza brassicae), która jest powszechna na rzepaku a coraz częściej spotykana na kapustach w Wielkiej Brytanii, Niemczech jak również Holandii. Choroba ta powoduje uszkodzenia zewnętrznych liści, które wymagają usunięcia podczas przygotowania do sprzedaży. Jak do tej pory choroba nie była zaobserwowana na kapuście w Polsce, ale jest to potencjalne zagrożenie, które może się pojawić na kapustach po przechowywaniu. Podobnie inny patogen z rodzaju Mycosphaerella, powszechnie występujący w Wielkiej Brytanii i Francji gdzie jest dużym problemem i w sposób znaczący podnosi koszt uprawy tego warzywa z racji wykonania dodatkowych zabiegów ochrony fungicydowej. Ubiegły rok ukazał również dużą presję grzyba z rodzaju Albugo candida (bielik krzyżowych), na zachodzie Europy.
Ciągłym problemem jest kiła kapusta, w wielu regionach związanych przez lata z uprawa warzyw kapustnych. Często jedyna możliwość kontynuacji takiej uprawy jest tylko uprawa odmian kiłoodpornych, których w portfolio Syngenta ciągle przybywa. Tu chciałbym zwrócić uwagę na dwie odmiany Kilazol i Kilaton. Pierwsza jest przydatna do bardzo długiego przechowywania, która dobrze wychodzi w uprawie w dużych zagęszczeniach (nawet do 60 tys. szt./ha). Poprzez zagęszczenie uprawy można regulować finalną wielkość główek, choć trzeba pamiętać, że odmian ta najlepiej się sprawdza przy główkach do 2-2,5 kg. Druga odmiana – Kilaton jest przeznaczona do długiego przechowywania, o główkach znacznie większych dorastających do około 5kg. Dodatkowo chciałbym wspomnieć o nowych odmianach jakie pojawią się już niedługo w obrocie handlowym, są to Kilaplon w segmencie kapust przeznaczonych do przetwórstwa oraz Kilastor w segmencie kapust przechowalniczych.
Trzeba jednak pamiętać również o tym, że uprawa odmian odpornych na kiłę nie zawsze jest gwarancją tego, że choroba ta nie wystąpi. By ustrzec się kiły trzeba pamiętać o podstawowych zasadach jak zmianowanie i regulacja odczynu gleby, który dla kapust powinien wynosić 6,5 a nawet 7. Niezwykle istotna z punktu widzenia profilaktyki jest wysoka zawartość wapnia w glebie.
Jakie podpowiedzi dla polskich producentów kapusty? Czym powinni się kierować by uzyskiwać dobre efekty w produkcji i korzyści ekonomiczne?
Z.M.: Nastawiając na produkcję kapusty na świeży rynek trzeba dostosować ją do oczekiwań odbiorców. Co prawda nie ma jeszcze w Polsce trendu produkowania tak małych główek jak choćby w Niemczech, a standardowa wielkość główek powinna oscylować w granicach 2,5-3,5 kg. Większe są już trudno sprzedawalne, może poza rynkiem wschodnim, który póki co jest dla nas „ograniczony” a nawet zamknięty. Przy uprawie kapusty do przechowywania czy przetwórstwa, dobór odmian ma bardzo duże znaczenia i należy tu zwracać duża uwagę na rekomendację dotyczące poszczególnych odmian, zwłaszcza podawaną długość okresu wegetacji. Jest to informacja o tym, po ilu dniach od wysadzenia w pole dana odmian osiąga dojrzałość i parametry zbiorcze. Pozostawienie główek zbyt długo na polu, zwłaszcza w odniesieniu do kapust, które mają być przechowywane, może wpływać na pogorszenie ich zdolności przechowalniczej, i ryzyko porażania przez choroby. Warto tez zwrócić większą uwagę na ochronę kapust przed chorobami, gdzie wielu polskich producentów wykonuje tylko 1-2 zabiegi fungicydowe, podczas gdy w Niemczech jest ich 4-5, a w Anglii nawet 7-8. W sytuacji gdy coraz więcej patogenów zagraża kapuście, również ochrona powinna być bardziej intensywna.
Tylko dobrze chronione i zebrane w optymalnym terminie kapusty będą się dobrze przechowywały.
Dlatego warto zaufać sprawdzonym i potwierdzonym rozwiązaniom w doborze odmian kapust. Bardzo szerokie portfolio odmian z firmy Syngenta pozwala producentom dokonać odpowiedniego wyboru odmiany, co często jest początkiem sukcesu produkcyjnego uprawy tego warzywa.
Dziękuję za rozmowę
