Coraz więcej firm sprzedających czy też przetwarzających marchew prowadzi badania na zawartość w tym warzywie kadmu. Rosną normy i oczekiwania odbiorców związane z jakością fizyko-chemiczną spożywanych roślin. Czasami zatem, prowadzi to do problemów z produkcją i sprzedażą warzyw. Kadm w marchwi może okazać się poważnym problem. Czy można sobie z tym poradzić?
Niebezpieczny kadm
Metale ciężkie, w tym kadm spożywany przez konsumentów w nadmiernych ilościach może być zagrożeniem zdrowia. Metale ciężkie są znacznie bardziej niebezpieczne dla młodych organizmów, przez co obowiązują rygorystyczne normy dotyczące środków spożywczych adresowanych właśnie do grupy najmłodszych odbiorców. Dla niemowląt i dzieci zawartości kadmu w marchwi muszą być o 4-5-krotnie niższe niż w przypadku osób dorosłych. Dlatego trzeba szczególnie pamiętać o tym dostarczając marchew do zakładów produkujących taką żywność.
Dopuszczalne wartości toksycznego pierwiastka w świeżych produktach, takich jak warzywa korzeniowe oraz ziemniaki mieszczą się w zakresie 0,10 mg/kg świeżej masy (tab. 1).
Tabela 1. Rozporządzenie ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy kadmu w roślinach spożywczych
Skąd kadm w glebie
Kadm w glebie nie przemieszcza się, najczęściej wprowadzany do gleby wraz z nawozami, głównie fosforowymi lub solami potasowymi, które mogą zawierać jego duże ilości. W nawozach fosforowych zawartości kadmu wahają się w granicach 10-100 mg/kg. Dlatego warto zapoznać się z zawartościami kadmu, czy też innych metali w stosowanych nawozach i wybierać te, które nie będą dodatkowo wprowadzały do gleby metali ciężkich. Pozorne oszczędności w zakupie tańszych nawozów mogą bowiem doprowadzić do akumulacji w glebie nadmiaru szkodliwych pierwiastków, a to uniemożliwić sprzedanie wyprodukowanych warzyw. Kadm w roślinach jest pobierany również z powietrza, szczególnie w rejonach zanieczyszczonych pyłami, gazami przemysłowymi, i in. Rośliny często ulegają skażeniu nie tylko przez system korzeniowy, ale też przez części nadziemne, które metale ciężkie, w tym kadm pobierają z powietrza.
Szacunkowa średnia zawartość kadmu w nawozach dostępnych na rynku:
~ 45 mg Cd/kg P2O5 –> 100 mg Cd /kg P w Unii Europejskiej
~ 75 mg Cd/kg P2O5 –> 170 mg Cd /kg P w Polsce
~ 20 mg Cd/kg P2O5 –> 45 mg Cd /kg P w Yara
< 9,1 mg Cd/kg P2O5 –> poniżej 20,9 mg Cd / kg P w YaraMila Complex
Źródło: www.yara.pl
Odmiany genetycznie odporne
Kadm w marchwi to poważny problemem dla wielu producentów tego warzywa. Na przestrzeni lat wyłoniono kilka odmian, które wyróżniają się niską przyswajalnością metali ciężkich. Okazuje się, że niektóre firmy mają odmiany, które np. akumulują mniej kadmu. Jak informuje Piotr Różański z firmy Hazera jedną z nich jest Extremo F1, która czasem zawiera aż o 50% mniej toksycznego związku w porównaniu do innych odmian uprawianych na tym samym stanowisku. Odmiana Speedo F1, ceniona przez osoby uprawiające ją na przyspieszony zbiór, ale jak się okazuje nie tylko, cechuje się również niską zdolnością do kumulowania kadmu w stosunku do pozostałych odmian marchwi – dodaje P. Różański.
Sposoby redukcji kadmu w glebie
Istnieją skuteczne metody, które mogą przyczynić się do zminimalizowania zawartości kadmu w glebie. Najważniejszą jest stosowanie nawozów posiadających śladowe ilości kadmu. Przemyślane płodozmiany również niwelują obecność toksycznego pierwiastka w glebie. Pozostałe techniki rekultywacji gleb zanieczyszczonych kadmem przedstawiam w poniższym zestawieniu (tab. 2).
Tabela 2. Zabiegi agrotechniczne w walce z kadmem
