Nowoczesne rozwiązania w obszarze przechowywania owoców i warzyw, produkcja bez pozostałości, znaczenie gleby, krajobrazu, preparatów biologicznych i mikrobiologicznych w uprawie ekologicznej – m.in. te tematy poruszono w czwartek, 24 października podczas konferencji naukowej „Innowacje w ekologicznej uprawie roślin” w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach.
Wydarzenie otworzyła prof. dr hab. Dorota Konopacka, dyrektor Instytutu Ogrodnictwa, która podkreśliła, że rolnictwo ekologiczne coraz bardziej zyskuje na znaczeniu. Wzrost popularności i świadomości na ten temat oraz potrzeb sektora produkcji ogrodniczej sprawiają, że Instytut planuje powołanie jednostki specjalizującej się w agro-ekologii.
Przechowywanie warzyw z produkcji ekologicznej
Tematykę przechowywania owoców i warzyw w systemie ekologicznym przedstawił dr Krzysztof Rutkowski. Zwrócił uwagę na potrzebę odpowiedniego doboru metod przechowywania do konkretnych warzyw i owoców ze względu na procesy metaboliczne, które w nich zachodzą i które wpływają na ich trwałość. Odpowiednie przechowywanie, gwarantujące wysoką jakość, jest w produkcji ekologiczne tym ważniejsze, że jest to typ produkcji generujący wyższe koszty od produkcji integrowanej. Klient musi być usatysfakcjonowany jakością, żeby chcieć kupić produkty ekologiczne – powiedział Krzysztof Rutkowski.
Wpływ na trwałość przechowalniczą owoców i warzyw ma również odpowiedni termin zbiorów i szybkie schłodzenie zebranych plonów – przy czym temperatury przechowywania, a także wilgotność w przechowalni również muszą być dostosowane pod konkretne warzywa lub owoce. By opóźnić procesy starzenia można wykorzystywać przechowalnie z kontrolowaną atmosferą – mniejszą ilością tlenu, a większą dwutlenku węgla oraz specjalne opakowania selektywnie przepuszczające tlen i dwutlenek węgla. Wreszcie, podczas przechowywania należy zwrócić uwagę na to, by nie łączyć w jednej przechowalni niektórych gatunków owoców i warzyw.
Pozostałości w owocach i warzywach
Dr Artur Miszczak w swojej prezentacji zwrócił uwagę na wyższą liczbę przekroczeń dopuszczalnych poziomów pozostałości środków ochrony roślin w Polsce, w porównaniu do np. Holandii. Choć Holandia produkuje znacznie więcej żywności i zużywa około pięć razy więcej środków ochrony roślin, to wykrywa się tam znacznie mniej przekroczeń. Te obliczenia sumują wszystkie środki, chemiczne i niechemiczne. W Holandii jest więcej upraw pod osłonami, poza tym stosuje się tam więcej środków niechemicznych – wyjaśnił.
Najwięcej zatruć środkami ochrony roślin, w tym wypadków śmiertelnych notuje się bynajmniej nie tam, gdzie używa się ich najwięcej – czyli na szeroko rozumianej półkuli północnej – ale w najbiedniejszych krajach tzw. Południa – m.in. w Afryce i Azji Wschodniej, co wynika np. z braku wiedzy o szkodliwości środków ochrony, a także stosowania substancji, które w naszej części świata są już często wycofane z użytku.
Dr Artur Miszczak zaznaczył, że ogólny trend jeśli chodzi o liczbę próbek bez pozostałości, zarówno w owocach jak i warzywach jest wzrostowy – oznacza to więc, że producenci są coraz lepiej wyedukowani i stosują coraz lepiej opracowane technologie ochrony swoich upraw. W wypadku warzyw od 2015 roku odsetek próbek bez żadnych pozostałości wzrósł z 21% do prawie 30%.
Wpływ olejków eterycznych na trwałość preparatów biologicznych
Dr hab. Magdalena Szczech przedstawiła wyniki badań, w których sprawdzano wpływ olejków eterycznych na trwałość preparatów biologicznych w uprawie pomidora.
W uprawie ekologicznej pomidora badano łączenie ich uprawy z bazylią i tymiankiem oraz preparatami biologicznymi – Trianum G i mikrokapsułami ze sporami grzybów Trichoderma, szczep TRS14.
Dwuletnie doświadczenie przeprowadzone w latach 2022-2023 udowodniło, że zioła mają duży wpływ na plonowanie i działanie preparatów biologicznych – jednak czasem odwrotny od zamierzonego. Pomidory lepiej plonowały w towarzystwie tymianku niż bazylii, jednocześnie jednak zioła negatywnie wpłynęły skuteczność preparatów biologicznych – na poletkach, gdzie jest zastosowano, plon był niższy.
Ściółki organiczne – lepsza jakość i plon
Prof. Jadwiga Teder przedstawiła wyniki doświadczenia, w którym testowano ściółki organiczne z koniczyny, lucerny w różnych kombinacjach oraz folii biodegradowalnej i agrowłókniny w ekologicznych uprawach cukinii, dyni i ogórka.
Niezależnie od zastosowanej kombinacji, wszystkie ściółki przyczyniły się do tłumienia rozwoju chwastów, utrzymywania wyższej temperatury gleby i jej wilgotności. Osiągnięto także wyższe plony, a poziom próchnicy pod ściółkami był wyższy.
