Prowadzenie gospodarstwa rolnego wiąże się z licznymi obowiązkami natury prawnej i podatkowej, których poprawne wypełnienie może decydować o stabilności finansowej oraz płynności w relacjach z kontrahentami. Przeważnie rolnicy kojarzeni są z tradycyjnymi metodami rozliczania, jednak w ostatnich latach obserwuje się coraz większe zróżnicowanie form opodatkowania i sposobu dokumentowania sprzedaży w sektorze rolnym. Wielu właścicieli gospodarstw rozważa, czy rolnik będący czynnym uczestnikiem ryczałtowego systemu podatku VAT ma prawo wystawiać fakturę.
Sposób rozliczania rolnika – ryczałt
Rolnik ryczałtowy, w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, jest podmiotem prowadzącym działalność rolniczą i korzystającym z preferencyjnej formy rozliczeń podatkowych. W praktyce sprowadza się to do zwolnienia z większości obowiązków charakterystycznych dla przedsiębiorców – między innymi z obowiązku składania deklaracji VAT czy prowadzenia obszernej ewidencji sprzedaży i zakupów. Zgodnie z zasadami, rolnik ryczałtowy nie występuje formalnie w roli czynnego podatnika VAT, chyba że złoży oświadczenie o rezygnacji z uprawnienia do bycia rolnikiem ryczałtowym. Ryczałtowa stawka zwrotu podatku wynosi określony przez ustawodawcę procent kwoty netto transakcji, który najczęściej aktualizowany jest co pewien czas w drodze odrębnych przepisów wykonawczych. Korzystanie z ryczałtu przynosi rolnikowi liczne ułatwienia, w tym brak konieczności składania deklaracji VAT-7 czy przechowywania szczegółowej ewidencji.
Czy rolnik ryczałtowy może wystawić fakturę?
Rolnik ryczałtowy nie posiada uprawnień do samodzielnego wystawiania faktur VAT w imieniu własnego gospodarstwa. Obowiązująca ustawa nakłada na nabywcę produktów rolnych obowiązek dokumentowania transakcji za pomocą faktury VAT RR, która potwierdza sprzedaż towaru przez rolnika ryczałtowego. Dokument ten uwzględnia dane nabywcy i sprzedawcy, przedmiot oraz wartość transakcji, a także informacje o przyznanym zwrocie. W takiej sytuacji to nabywca wystawia fakturę RR i przekazuje ją do podpisu rolnikowi.
Istnieje natomiast możliwość, aby rolnik, który dotąd korzystał ze zwolnienia, złożył wniosek o dobrowolną rezygnację ze statusu rolnika ryczałtowego i przeszedł na zasady ogólne VAT. Od tej chwili staje się tzw. czynnym podatnikiem VAT i jest zobligowany do prowadzenia pełnej ewidencji oraz składania deklaracji podatkowych, ale w zamian uzyskuje prawo do wystawiania faktur VAT.
W jakich sytuacjach i czy rolnik ryczałtowy może wystawić fakturę VAT?
Rolnik ryczałtowy nie ma prawa wystawiać standardowej faktury VAT do momentu, w którym dobrowolnie nie zrezygnuje ze statusu rolnika ryczałtowego i nie spełni warunków rejestracji jako czynny podatnik VAT. Najczęściej dotyczy to gospodarstw, które wchodzą w znaczące kontakty handlowe z większą grupą kontrahentów i uznają, że bardziej opłacalne będzie odzyskiwanie podatku od towarów i usług od dokonanych zakupów.
