W Polsce duża część produkcji kalafiorów i brokułów przeznaczana jest na potrzeby przemysłu. Ubiegły rok jednak był deficytowy pod tym względem. Trudności w uprawie sprawiały że zakłady skupiły prawie połowę mniej kalafiorów niż w sezonie 2014, a skup brokułów zmniejszył się o 24%. Mówił o tym Jacek Malinowski z Syngenta na Konferencji kalafiorowo– brokułowej w Zamościu (czytaj również).
Pogoda a zbiory 2015
Jacek Malinowski na wstępie swojego wystąpienia odniósł się do warunków pogodowych jakie panowały w 2015 roku. Okazuje się, że miniony rok związany był z rekordowymi temperaturami w okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia – średnia temperatura dzienna były wyższa o 4°C od przeciętnej w tym okresie. Kolejne anomalia to fala upałów, czyli długotrwale utrzymujące się wysokie temperatury – w niektórych regionach były to okresy ponad 20 dni z temperaturą powyżej 30°C. Nałożyły się na to wszystko rekordowo niskie opady – na poziomie 100-150 mm w okresie 3 miesięcy, czyli od 100-300 mniej niż w analogicznym okresie przeciętnego roku. Znikoma byłą liczba dnia z opadami powyżej 5 mm – było to 1-10 dni, w zależności od regionu Polski. Równocześnie w analizowanym okresie zdecydowanie wyższe temperatury przyczyniły się do skrócenia okresu wegetacji niektórych roślin, co miało ogromny wpływ na plony np. grochu czy kukurydzy.
Jakie to miało przełożenie na skup warzyw dla przetwórstwa? Najbardziej znaczący był spadek skupu kalafiora, bo aż o 46% względem roku 2014 (z poziomu 64 000 ton do 34 250 ton). Nie tak drastycznie ale spadła też podaż brokułów – zakładały kupiły 40 100 ton podczas gdy rok wcześniej – 53 200 ton. Groch nie zanotował tak dużych spadków, gdzie skup był tylko 10% mniejszy względem roku poprzedniego i wyniósł 71 500 ton. Ogromy bo aż 40% spadek dotyczył kukurydzy cukrowej, której zakłady przetwórcze zakupiły 67 200 ton. Blisko połowę mniej niż w 2014 roku skupiono fasoli szparagowej – zaledwie 30 200 ton. Niskie poziomy skupu warzyw w 2015 roku, mogą wskazywać na większe nimi zainteresowanie w nadchodzącym sezonie.
Brokuły w Europie
Jacek Malinowski przedstawił jak kształtuje się produkcja brokułów i kalafiorów w Europie. W przypadku tych pierwszych ich powierzchnia uprawy w całej Europie szacowana jest na około 60 tys. ha, przy czym największa areał produkcji jest w Hiszpanii (22 000 ha), kolejne miejsce zajmuje Polska (9000 ha), następnie takie kraje jak Wielka Brytania (8500 ha), Włochy (8300 ha), Holandia (3000 ha). Zdecydowana większość brokułów bo aż 85% to produkcja na świeży rynek a tylko 15 % dla potrzeb przetwórstwa. Widoczna jest też tendencja wzrostu powierzchni uprawy brokułów w Europie wschodniej. Koniec sezonu 2015 w Europie północnej związany był z kiepską jakością brokułów na świeży rynek, wydłużeniem okresu zbiorów i niskimi plony w Polsce. Z punktu widzenia świeżego rynku najbardziej istotna jest produkcja brokułów w Hiszpanii, gdzie:
- Nastąpił niewielki wzrost produkcji w stosunku do poprzedniego sezonu (lepsza opłacalność, mniejsze wymagania wodne w stosunku do innych warzyw, 20% produkcji z przeznaczeniem na przemysł)
- Duża presja alternarii – wysokie straty , słaba jakość
- Niewielkie zapasy surowca z poprzedniego sezonu – przemysł
- Szybki wzrost roślin wywołany wysokimi temperaturami , niższy plon i nadprodukcja w końcu grudnia – niskie ceny (0,24 €/KG)
- Oczekuje się poprawy sytuacji w okresie zimy jeśli presja alternarii ustąpi i poprawi się jakość
Kalafiory w Europie
W odniesieniu do kalafiorów ich powierzchnia uprawy w Europie wynosi około 100 000 ha. Największa jest we Francji (19 700 ha), następnie na wyspach brytyjskich (9800 ha), Włoszech (9400 ha), Hiszpanii (7700 ha), Turcjii (6700 ha) i wreszcie na 6 pozycji jest Polska z powierzchnią około 6500 ha. Podobnia jak w przypadku brokułów tu również 85% produkcji przeznaczane jest na świeży rynek, a tylko 15% dla przetwórstwa. Na ten drugi kierunek realizowana jest produkcja głównie w Belgii i w Polsce. W całej Europie widoczny jest spadek konsumpcji kalafiorów, na rzecz brokułów. Sytuacja na poszczególnych rynkach w ostatnim sezonie kształtowała się następująco:
- Belgia – generalnie wysokie plony pomimo problemów z pogodą w sezonie 2015, (późna wiosna, susza latem, bardzo ciepła jesień) – uzyskuje się z powodzeniem 25 t różyczki z hektara i więcej;
- Spada zainteresowanie produkcją ze strony rolników, przemysł przetwórczy obniża ceny kontraktowe 2 rok z rzędu (6-8 %rocznie);
- Cena w kontraktach 320-330 €/ tonę , akceptowane do 20% różyczki powyżej 6 cm, jeśli partia przekracza dopuszczalny udział różyczki powyżej 6 cm, cena spada do około 220 €/tonę
- W Belgii różyczkowanie tylko mechaniczne za pomocą kombajnów które posiadają właściciele plantacji mający kilka kilkanaście hektarów kalafiorów;
- Dwa okresy zbioru wiosną (czerwiec /lipiec ) oraz jesienią ( wrzesień-listopad);
- Francja – skup niewielkich ilości przez przemysł wynikających z kumulacji zbiorów kalafiora zimowego, spadek ceny do 0,2 €/za różę (około 1,5 kg )
