Okolice Piotrkowa Trybunalskiego to prawdziwe zagłębie produkcji warzyw. Dominują tam gatunki kapustne, a szczególna popularnością cieszy się sałata. Jednym z gospodarstw, gdzie produkowane są duże ilości warzyw jest rodzinne gospodarstwo Sudrów, które w większości znajduje się na terenie wsi Majków Folwark.
Wielopokoleniowy biznes
Uprawę warzyw Sudrowie rozpoczęli 40 lat temu. Wówczas niewielkie szklarnie pozwalały na wygenerowanie znacznych dochodów. Z biegiem czasu skalę produkcji trzeba było zwiększać. Gospodarstwo to prowadzili moi rodzice, ja prowadzę je obecnie i moje dzieci zaczynają – mówi Agnieszka Sudra. Jej Syn, Dawid Łuczyński, jest doskonale zapowiadającym się ogrodnikiem. To absolwent SGGW, dla którego praca na gospodarstwie jest również pasją. W ramach pracy inżynierskiej prowadził doświadczenia z hydroponiczną uprawą sałaty, co także jest wyrazem dążenia do nowoczesności i wdrażania innowacji. Jego zamiłowanie do chemii sprawia, że nawożenie warzyw odbywa się w oparciu o program ułożony we własnym zakresie w oparciu o analizy gleby i nawozy rolnicze. Częściowo wykorzystywane są także nawozy z firm Timac Agro i ICL, które posiadają właściwości biostymulacyjne. Gospodarstwo jest więc miejscem przenikania się rodzinnych tradycji i poszanowania historii przy jednoczesnych próbach wejrzenia w przyszłość i realizacji odważnych wizji, które sprawią, że działalność będzie kontynuowana z powodzeniem być może także przez kolejne pokolenia.
Struktura upraw
Warzywa u Sudrów produkuje się zarówno pod osłonami jak i w gruncie. Obecnie szklarnie i tunele foliowe zajmują areał 2 ha z czego 1/3 wyposażona jest w system ogrzewania. W gospodarstwie do uprawy warzyw wykorzystuje się ogółem 75 ha ziemi. Celem jest to, aby zachować jak najdłuższy okres produkcyjny. Najpierw sprzedajemy sałaty z ogrzewanych szklarni, potem tuneli i nieogrzewanych tuneli, aż w końcu wycinamy warzywa z uprawy polowej. Gdy pierwsza ich partia się wyczerpie, przychodzi czas na zbiory drugiego rzutu z ogrzewanych szklarni – tłumaczy sekwencję cyklu produkcyjnego Klaudia Łuczyńska, żona Dawida. Sprawia to, że przez większość roku możliwa jest sprzedaż świeżych warzyw. Przerwy wystąpić mogą jedynie w przypadku nieprzewidzianych czynników atmosferycznych, jak na przykład gradobicia, które w ciągu kilku minut są w stanie zrujnować plantację sałaty. Dominującym gatunkiem w gospodarstwie jest właśnie sałata, której uprawia się tu 12 typów. Te najpopularniejsze to sałata rzymska, masłowa, lodowa, endywia, batawia, dębowa, zielona, czy czerwona.
Na różnorodność asortymentu warzyw wpływ mają sami odbiorcy, którzy z jednej strony chcieliby poszerzać własny asortyment oferowany konsumentom, ale z drugiej pragną współpracować ze sprawdzonymi ogrodnikami. U Sudrów poza sałatą uprawia się też rzodkiewkę, cebulę, brokuły i niektóre warzywa naciowe.
Gospodarstwo położone jest na glebach o bardzo zróżnicowanej żyzności i zasobności wodnej. Właściciele starają się wykorzystywać te różnice do produkcji gatunków warzyw o niejednakowych wymaganiach. Generalnie, gleby uprawiane w gospodarstwie są od II do V klasy bonitacyjnej.
Odmiany warzyw
Jest ich tak wiele, że nie sposób wymienić wszystkich. Odmiany sałaty, które ze względu na cechy uprawowe i popyt uprawia się pod ogrzewanymi osłonami to ‘Gardia’ i ‘Panukia’. Kolejna partia w tunelach foliowych nieogrzewanych to odmiany ‘Gardia’ i ‘Volpina’. Następne nasadzenia w tunelach składają się w dużej mierze z odmiany ‘Nisava’. Wcześnie w gruncie wysadza się odmianę ‘Daguan’ i ‘Nicolette’. W gronie odmian strzępiastych, zielonych dominuje ‘Aleppo’, czerwonych ‘Anthony’. Z odmian sałaty dębowej warto wymienić ‘Kiribati’ i ‘Murai’. Dominującą odmianą rzymską uprawianą przez Dawida Łuczyńskiego jest ‘Maximus’. Pierwsze nasadzenia sałaty lodowej, prowadzone do 13-14 tygodnia realizowane są z rozsady sałaty odmian ‘Gondar’ i ‘Kindu’. Pewne znaczenie nieco późnej ma też odmiana ‘Templar’, a w żyźniejszych kwaterach ‘Templin’.
W gronie odmian cebuli dymki duże znaczenie ma ‘Hercules’, ‘Forum’ i ‘Jetset’. Z siewu uprawia się też odmianę cebuli ‘Matrix’. W gamie uprawianych odmian rzodkiewki duże znaczenie mają ‘Rockstar’, ‘Girox’ i ‘Famox’. Odmianą rzodkiewki uprawianej pod osłonami jest ‘Jewella’. Koperek ‘Ambrozja’, kalarepa ‘Korist’, a selery głównie z odmian ‘Kylian’ i ‘Kelvin’. Wśród odmian brokuła najpowszechniej uprawiane są odmiany ‘Besty’ i ‘Monaco’, a na jesieni ‘Batory’.
Do zbioru sałaty uprawianej w gruncie wykorzystuje się dwie przyczepy wyposażone w taśmowe podajniki. Warzywa wycinane są ręcznie i wykładane na podajnik, którym transportowane są na pokład przyczepy, gdzie pracownicy pakują je w skrzynki. Wykorzystywane pojazdy wyposażone są w specjalny układ skrętny, który sprawia, że uwrocia są węższe, więc wykorzystanie areału uprawowego jest bardziej efektywne.
Rynki zbytu
Wśród odbiorców warzyw z gospodarstwa Sudrów najważniejsi partnerzy to sieci supermarketów. Produkty przekazywane takim odbiorcom muszą spełniać najwyższe standardy jakości. W gospodarstwie prowadzi się cyklicznie badania warzyw pod kątem pozostałości. Takie testy wyrywkowo przeprowadzają także pracownicy sieci sklepów. Pierwszą firmą z którą współpracowaliśmy było Tesco. Przedstawiciele tej sieci szukali na jednym z hurtowych rynków rolnych stałych dostawców do sklepów w Łodzi. Z luźnej rozmowy narodziła się stała współpraca. Potem nawiązaliśmy też współpracę z firmą Selgros. W kolejnych etapach poszerzaliśmy grono odbiorców – mówi Agnieszka Sudra. Zdecydowana większość plonów trafia więc do stałych kontrahentów, choć czasem zdarza się, że zbytu trzeba poszukać także poza kontraktacjami. Tu spore znaczenie odgrywają rolne rynki hurtowe. Pewna część nadwyżek trafia także na eksport, choć w tym względzie akurat trudno jest pozyskać stałych współpracowników.
Inwestycje
Najważniejsze inwestycje związane są z usprzętowieniem gospodarstwa. W najbliższym czasie mają zostać zakupione dwa ciągniki sterowane GPS-em a także bardziej wydajna sadzarka. W planach jest też zakup pielnika, który przyspieszy pracę zwiększając efektywność czasową pielenia. W gospodarstwie rozważa się też możliwość wprowadzenia efektownej metody pakowania sałaty. Coraz bardziej doceniana jest też rola działań marketingowych, więc w przyszłości wzmożone zostaną wysiłki zmierzające do budowy rozpoznawalnej marki gospodarstwa.
Wyzwania
W rozwoju gospodarstwa w największym stopniu przeszkadzają dwa czynniki. Pierwszy to wysokie ceny ziemi, a drugi okresowe trudności z dostępem do pracowników, którzy potrzebni są tu sezonowo. W grudniu i styczniu prace jednak ustają zupełnie, a luty i marzec to z kolei okres rozruchowy, gdy taki stan personalny nie jest jeszcze potrzebny. Jednak w sezonie bywają trudności ze znalezieniem odpowiedniej liczby pracowników, którzy są przyzwoicie zorganizowani i odpowiednio pracowici – mówi Agnieszka Sudra. Ceny ziemi pod Piotrkowem osiągają zawrotne wartości, gdyż jest już niewiele działek, które ewentualnie mogłyby zmienić właściciela. Można poszczególne pola lub całe gospodarstwa wynajmować, lecz to także kosztuje dużo. Ceny rocznej dzierżawy 1 ha wahają się w przedziale 4-5 tys. zł.
