Baktoriozy kapusty to coraz groźniejsza grupa chorób warzyw kapustnych. Gdy wystąpią warunki sprzyjające ich rozwojowi, mogą bardzo szybko opanować plantację pogarszając jakość plonu, a niekiedy mogą doprowadzić do całkowitego ich zniszczenia. Warzywa kapustne porażone nawet w niewielkim stopniu przez choroby bakteryjne nie nadają się do długiego przechowywania. Dlatego w przypadku tej grupy chorób najważniejsza okazuje się profilaktyka.
Czarna zgnilizna bakteryjna kapusty
Sprawcą choroby jest bakteria – Xanthomonas campestris pv. campestris która zimuje na resztkach pożniwnych roślin w glebie, gdzie może przetrwać przez dwa lata. Bakteria może bytować także na całej grupie chwastów kapustowatych. Pierwsze objawy choroby występują w okresie tworzenia się główek kapusty, w postaci lekko żółknących plam na obrzeżach liści. Żółknące plamy przybierają wkrótce charakterystyczny kształt litery V ułożonej w kierunku środka liścia. Oprócz żółknięcia blaszki charakterystyczną cechą jest czernienie wiązek przewodzących, postępujące w głąb rośliny, co dało nazwę chorobie. Na przekroju główki widoczne są czerniejące warstwowo liście. Szkodliwość choroby bakteryjnej jest bardzo wysoka, zwłaszcza w okresie przed zbiorczym. Porażone bakterią główki kapusty nie nadają się do przechowywania i kwaszenia.
Warunki rozwojowe choroby. Pierwotne źródło infekcji mogą stanowić nasiona. Znane są dwa rodzaje przenoszenia się bakterii z nasionami – wewnątrz okrywy nasiennej oraz na jej powierzchni. Na powierzchni nasion bakterie zachowują żywotność do jednego roku, wewnątrz nasion do kilku lat. Proces chorobowy rozpoczyna się w okresie kiełkowania nasion, kiedy bakterie przedostają się z okrywy nasiennej do komórek wodnych liścieni (hydatody).[KKP1] W okresie wegetacji bakteria wnika przez wszelkie zranienia tkanki oraz naczynia wodne (hydatody) znajdujące się na krawędziach liści. W okresie deszczowej pogody lub na plantacjach często nawadnianych, zwłaszcza gdy temperatura dochodzi do 27-30°C objawy choroby mogą pojawiać się już po 10-12 dniach od zakażenia. W Polsce takie warunki występują zwykle na przełomie lipca i sierpnia i mogą przyczyniać się do epidemicznego występowania tej choroby.
Rozprzestrzenianiu się choroby w okresie produkcji rozsady sprzyjają: wysoka temperatura i intensywne nawożenie azotem, duże zagęszczenie roślin na jednostce powierzchni, pikowanie siewek do zbyt wilgotnego podłoża, słaby drenaż podłoża na rozsadniku lub w inspekcie, możliwość okresowego zalewania roślin oraz uprawa rozsady w monokulturze na tym samym podłożu w inspekcie lub na rozsadniku. Patogen może być przenoszony przez zwierzęta, w tym owady, a także z wiatrem, z kroplami wody w czasie deszczu, nawadniania czy opryskiwania plantacji oraz na narzędziach uprawowych.
Kryterium do podjęcia decyzji o zwalczaniu choroby jest stwierdzenie porażenia roślin w stopniu większym niż 1 %.
Mokra zgnilizna bakteryjna
Chorobę powodują bakterie z rodzajów Pseudomonas i Erwinia. Mokra zgnilizna bakteryjna jest pospolitą chorobą wszystkich gatunków warzyw. Na kapuście głowiastej występuje najczęściej w okresie składowania lub dłuższego przechowywania w nieodpowiednich warunkach temperatury i wilgotności. Pierwsze objawy mają postać małych, wodnistych plamek szybko powiększających się i obejmujących zasięgiem cały zainfekowany organ. Gnijące rośliny mają nieprzyjemny zapach.
Warunki rozwoju. Bakterie powodujące mokrą zgniliznę bytują w glebie na resztkach gnijących roślin. Roznoszone są przez różne gatunki muchówek, w tym najczęściej przez śmietki. Owady przywabia zapach rozkładającej się chorej tkanki. Miejscem infekcji są najczęściej uszkodzenia mechaniczne tkanki spowodowane przez inne choroby i szkodniki lub powstałe w trakcie zabiegów uprawowych. Jako pierwsze atakują bakterie z rodzaju Pseudomonas, wtórnie natomiast z rodzaju Erwinia. Choroba występuje najczęściej w okresach długotrwałej wilgotnej pogody z temperaturą 25-30°C.
Profilaktyka i zwalczanie bakterioz roślin kapustnych
Miejsca produkcji rozsad powinno się lokalizować z dala od innych roślin kapustowatych, zimujących w polu (np. rzepak). Trzeba przestrzegać prawidłowego zmianowania roślin, tj. zachować 3-4 letnią przerwę w uprawie roślin kapustowatych na tym samym stanowisku. Wysiewać nasiona zdrowe, o wysokiej jakości, zaprawione chemicznie. Do produkcji rozsad używać zdrowego podłoża, najlepiej po dezynfekcji termicznej lub chemicznej.
Bezpośrednia walka z bakteriozami jest trudna a wręcz niemożliwa, bowiem w programie ochrony nie ma aktualnie środków zarejestrowanych przeciwko chorobom bakteryjnym.
Ważne będzie też utrzymanie roślin w dobrej kondycji i zdrowotności. Jak już było wspomniane drogę do infekcji powodowanych przez bakteriozy mogą stwarzać niektóre szkodniki uszkadzające tkanki roślin. Szczególnie ważna więc będzie ochrona przed śmietką oraz innymi szkodnikami uszkadzającymi liście. W tym zakresie można wykorzystać znane produkty jak KARATE ZEON 050 CS, a już niebawem można będzie sięgnąć po nowy preparat AFFIRM 095 SG (w trakcie rejestracji). Ważna będzie też dobra ochrona przed chorobami grzybowymi, konsekwencją których mogą być wtórne infekcje powodowane przez bakterie. Warto tu zwrócić przede wszystkim uwagę na dobra ochronę w okresie przedzbiorczym, gdzie szczególnie przydatne będą takie fungicydy jak SCORPION 325 SC który chroni warzywa kapustne przed szeroką grupa patogentów (bielik krzyżowych, czerń krzyżowych, mączniak prawdziwy roślin kapustnych, plamistość pierścieniowa liści, sucha zgnilizna kapustnych).
materiał promocyjny
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
